Ewangeliarz św. Kutberta
Ewangeliarz św. Kutberta – pochodzący z VII wieku manuskrypt zawierający łaciński tekst Ewangelii Jana, będący najstarszą europejską książką zachowaną w oryginalnej oprawie. Obecnie znajduje się w zbiorach British Library (sygnatura Add MS 89000)[1].
Kodeks został sporządzony prawdopodobnie w opactwie Monkwearmouth-Jarrow w Northumbrii pod koniec VII wieku i złożony do trumny św. Kutberta z Lindisfarne (zm. 687). Nie wiadomo, czy był to jego prywatny ewangeliarz, czy też księgę wykonano specjalnie jako dar do grobu. Po ucieczce mnichów z klasztoru Lindisfarne przed najazdem wikingów w 875 roku trumna z ciałem świętego została wywieziona do katedry w Durham. Tam też w 1104 roku, podczas przenosin relikwii Kutberta, manuskrypt został wydobyty z grobu[1]. Przez wieki traktowany jako relikwia związana ze świętym, w XVIII wieku przeszedł na własność angielskich jezuitów[1]. W 1979 roku został wypożyczony Bibliotece Brytyjskiej, która w kwietniu 2012 roku odkupiła księgę od Towarzystwa Jezusowego za kwotę 9 milionów funtów[2][3].
Ewangeliarz składa się z 94 kart in folio[4]. Pergaminowe karty zapisane są elegancką majuskułą, niektóre inicjały wykonane zostały czerwienią[1]. Kodeks ma wymiary zaledwie 138×92 mm i nie zawiera żadnych miniatur. Oprawa została wykonana z drewna brzozowego obłożonego cienką skórą w kolorze czerwonym, prawdopodobnie kozią lub owczą[1]. Jest to najstarsza zachowana w Europie oprawa książkowa. Kieszonkowe rozmiary kodeksu związane są z ówczesną tradycją noszenia przy sobie fragmentów z tekstami Ewangelii Jana jako swego rodzaju amuletu.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Add MS 89000. bl.uk. [dostęp 2014-01-23]. (ang.).
- ↑ British Library acquires St Cuthbert Gospel. bbc.co.uk, 2012-04-17. [dostęp 2014-01-23]. (ang.).
- ↑ St Cuthbert Gospel Saved for the Nation. britishlibrary.typepad.co.uk, 2012-04-17. [dostęp 2014-01-23]. (ang.).
- ↑ Leonard E. Boyle OP: Medieval Latin Palaeography. A Bibliographical Introduction. Toronto: University of Toronto Press, 1995, s. 59.