Fabiánka
Fabiánka (633 m n.p.m.) – wzniesienie w środkowej części Płaskowyżu Silickiego w Krasu Słowacko-Węgierskiego, w południowo-wschodniej Słowacji.
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
633 m n.p.m. |
Położenie na mapie kraju koszyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
 48°33′56″N 20°32′53″E/48,565556 20,548056
| |
Położenie edytuj
Leży ok. 2,2 km na północny wschód od wsi Silica w powiecie Rożniawa i tyleż samo na północ od granicy państwowej słowacko-węgierskiej. Szczyt jest oznaczony kamiennym znakiem geodezyjnym i stalowym prętem.
Geologia, geomorfologia edytuj
Fabiánka wznosi się ok. 50 m ponad otaczające je tereny. Wzgórze jest łagodnie kopulaste, wyraźnie wydłużone w osi wschód-zachód, stoki słabo rozczłonkowane. Prawie cały Płaskowyż Silicki zbudowany jest z wapieni, podlegających procesowi krasowienia. Kopułę szczytową wzgórza, aż po Jašteričie jazero na pn.-zach. budują natomiast niekrasowiejące, nieprzepuszczalne ilasto-margliste łupki, podobnie jak stoki południowe wzgórza aż po jeziorko w tzw. Fararovej jamie[1]. Z tego powodu całe otoczenie Fabiánki jest bezwodne, jedynie u południowych podnóży, na wysokości ok. 540-550 m n.p.m., początek bierze kilka drobnych, w części okresowych cieków wodnych, które spływając na południe łączą się w jeden potok i wkrótce znikają w ponorze przy Majkowej jaskini[2], zasilając następnie Sokoli Potok (źródłowy tok rzeki Turňa).
Przyroda ożywiona edytuj
Szczyt i stoki Fabiánki prawie w całości pokrywają łąki kośne i pastwiska dla bydła, do chwili obecnej wykorzystywane gospodarczo. Zwracają uwagę rzadko rozrzucone stare drzewa, wśród nich wiele owocowych – pozostałość po dawnych sadach.
Na stokach, zwłaszcza południowych, wczesną wiosną obficie kwitnie sasanka słowacka. Na zboczach wzgórza i na okolicznych łąkach rosną poza tym m.in. podgatunek kosaćca bezlistnego (Iris aphylla subsp. hungarica), miodunka wąskolistna, podgatunek smagliczki pagórkowej (Alyssum montanum subsp. Brymii), len złocisty i lilia złotogłów[3].
Awifaunę reprezentują m.in. dzierzba gąsiorek, dudek, krętogłów zwyczajny, pokrzewka jarzębata, skowronek borowy, myszołów zwyczajny i rzadki trzmielojad zwyczajny. Występuje tu także ciepłolubny owad z rodziny pasikonikowatych siodlarka stepowa[3].
Ochrona przyrody edytuj
Szczytowa kopuła Fabiánki leży poza granicami Parku Narodowego Kras Słowacki, na terenie jego otuliny[4]. Południowe stoki wzgórza oraz jego dalsze otoczenie znajdują się w granicach obszaru „SKUEV3355 Fabiánka”, wytypowanego do słowackiego wykazu obszarów europejskiego znaczenia Natura 2000.
U południowych podnóży Fabiánki, w dolnej części dolinki wspomnianego wyżej potoku (słow. Brezoblatný potok), znajduje się rezerwat przyrody Pod Fabiánkou.
Turystyka edytuj
Na szczyt Fabiánki nie prowadzi żaden znakowany szlak turystyczny. Natomiast jej zachodnimi podnóżami wiodą czerwone 
znaki szlaku z Silicy na Jablonovské sedlo, od których dość wyraźna polna droga wyprowadza w okolice szczytu wzniesienia[2]. Roztacza się z niego dookolna panorama. W kierunku południowo-zachodnim można zobaczyć wioskę Silica, na północy maszt przekaźnika RTV na Dziewczęcej Skale, a na prawo od niego Volovské vrchy z widocznym Volovcem. Przy dobrej widoczności dostrzegalna jest Kráľova hoľa w Niżnych Tatrach, również z wysokim masztem na szczycie. Na wschodzie widać charakterystyczny Turniansky hradný vrch z ruinami zamku na szczycie[3].
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Ďurček Jozef: Slovenský kras. Turistický sprievodca ČSSR. Bratislava: Šport, slovenské telovýchovné vydavatel’stvo, 1989. ISBN 80-7096-020-5