Faik Quku
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Faik Quku (ur. 1895 w Szkodrze, zm. 19 lipca 1963 w Stanach Zjednoczonych) – albański wojskowy.
| pułkownik | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
?–1939, 1943–1944 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
Życiorys
edytujKształcił się na uczelni wojskowej Imperium Osmańskim[1]. W 1921 roku otrzymał stypendium od francuskiego rządu, co pozwoliło mu na podjęcie studiów w jednej z uczelni wojskowej we Francji; naukę ukończył w 1924 roku[2], po czym wrócił do Albanii[1].
Został przydzielony do dowództwa generalnego albańskiej armii w stopniu porucznika[1]. W 1926 roku został wysłany na dalsze studia do Akademii Wojskowej Sztabu Generalnego w Turynie, kończąc ją z wysokimi wynikami[1]. Po powrocie do Albanii dowodził garnizonem w Elbasanie[2] oraz pełnił funkcję inspektora Szkoły Wojskowej w Tiranie, jednocześnie zajmował się działalnością naukową z zakresu nauk wojskowych[1]. Awansował także na stopień pułkownika[1]. Na polecenie albańskiego rządu Quku przygotował strategię i taktykę obrony kraju przed potencjalnym atakiem ze strony Włoch[1]. Po stłumieniu przez siły rządowe powstania w Fierze w 1935 roku został przeniesiony do jednostki rezerwowej w Beracie, gdyż według króla Albanii Zoga I Quku miał mieć wpływ na wybuch tegoż powstania, gdyż zostało ono zainicjowane przez jego dawnych podopiecznych[1].
28 listopada 1939 roku zorganizował demonstrację we Wlorze[1]. Wiosną 1941 roku objął funkcję prefekta obwodu Gjirokastra, a w 1943 roku został mianowany prefektem obwodu Wlora przez premiera Maliqa Bushatiego, jednocześnie angażował się w działalność ruchu oporu; dołączył do Balli Kombëtar, zostając wybranym na sekretarza wykonawczego[1]. Z tego powodu Quku został odwołany z pełnionej przez siebie funkcji[1]. We wrześniu 1943 roku uczestniczył także w konferencji w Mukje[1]. Związany z Armią Narodowo-Wyzwoleńczą Enver Hodża kilkukrotnie składał Quku propozycję przyłączenia się do swojej armii i obejmowania wysokich wojskowych stanowisk, jednak ten za każdym razem odmawiał ze względu na swoje antykomunistyczne poglądy; z tego powodu Hodża ogłosił go wrogiem ludu[1].
Po zajęciu Albanii przez wojska niemieckie dwóch oficerów Wehrmachtu poprosiło o spotkanie z Midhatem Frashërim i Faikiem Quku, ci jednak nie zgodzili się na rozmowy, ten drugi nie uczestniczył także w pierwszym kongresie Balli Kombëtar, który odbył się w Beracie[1]. Latem 1944 roku kierownictwo tejże organizacji zaproponowało mu objęcie dowództwa na południu, jednak odmówił[1]. Nawiązał natomiast kontakt z albańskimi nacjonalistami z północnej Albanii w celu udaremnienia przedostania się sił komunistycznych na północ okupowanego jeszcze kraju[1]. Spotkał się również z oficerami misji brytyjskich, zwracając się do nich z prośbą o interwencję w Albanii, by ta nie została przejęta przez komunistów[1].
We wrześniu 1944 roku udało mu się uciec przed aresztowaniem ze strony żołnierzy Waffen-SS, a 21 listopada tegoż roku opuścił Albanię, osiadając we Włoszech; początkowo w Bari, następnie w Rzymie[1]. Do 1949 roku pełnił funkcję dyrektora UNRRA na Europę Południowo-Wschodnią[1]. Proponowano mu objęcie dowództwa nad batalionem złożonym z albańskich żołnierzy, przeznaczonym do ochrony obiektów sakralnych w Jerozolimie; odmówił, gdyż uważał, iż Albańczycy nie powinni ingerować w sytuację polityczną innych państw śródziemnomorskich[1]. Nawiązał kontakt a amerykańskimi dyplomatami w celu omówienia kwestii Albanii, w 1949 roku został wezwany do Waszyngtonu w celu spotkania z urzędnikami Departamentu Stanu, zaproponowano mu poprowadzenie powstania przeciwko albańskiej władzy komunistycznej, jednak rozmowy ostatecznie nie doszły do skutku z powodu braku zgody strony amerykańskiej na warunki stawiane przez Faika Quku[1].
Pod koniec lat 40. na stałe osiadł w Stanach Zjednoczonych[1]. Pośmiertnie ukazała się jego książka poświęcona II wojnie światowej[1].
Życie prywatne
edytujMiał dwóch braci: Qamila oraz Shyqyriego[1]. Był wujkiem Mentora Quku[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Saga e familjes shkodrane / Nga komandant të Kalasë së Podgoricës, adjutant të Sulltanit, miq të Ataturkut, prefektë të Monarkisë, e deri në anijet kozmike në SHBA. arkivalajmeve.com, 2020-07-14. [dostęp 2022-01-04]. (alb.).
- ↑ a b Hasan Bello: Si ishin skeduar 56 personalitetet shqiptare në arkivat e Londrës, nga Zogu, Konica, Noli, e deri tek Eqerem bej Vlora…. ikvi.at, 2016-02-08. (alb.).