Fiłołogiczeskije zapiski
Fiłołogiczeskije zapiski (ros. Филологические записки) – najstarsze rosyjskie czasopismo naukowe poświęcone badaniom rozmaitych zagadnień dotyczących języka i literatury w ogóle, komparatystyki, języka i literatury rosyjskiej oraz dialektów słowiańskich, publikowane w Woroneżu jako dwumiesięcznik pomiędzy 1860 a 1917 rokiem[1].
Okładka pisma z 1860 r. | |
Państwo | |
---|---|
Pierwszy numer |
1860 |
Ostatni numer |
1917 |
Zawartość czasopisma
edytujW czasopiśmie publikowano artykuły słynnych europejskich filologów, takich jak Max Müller, John Mill, William Whitney, Ernest Renan, Georg Curtius, August Schleicher, Carl Becker, Karl Heyse, Hippolyte Taine, Louis Leger, a także tłumaczenia starożytnych autorów, jak Platon, Teofrast, Eurypides, Lukian, Horacy, Cyceron, Wergiliusz. Ponadto w czasopiśmie publikowało swe prace wielu znanych rosyjskich uczonych oraz autorów z krajów słowiańskich: Aleksandr Afanasjew, Fiodor Busłajew, Jan Niecisław Baudouin de Courtenay, Jakow Grot, Aleksandr Wiesiełowski, Władimir Dal, Luben Karawełow, Izmaił Sriezniewski.
W XIX wieku „Notatki Filologiczne” wniosły bardzo znaczący wkład w tłumaczenie tekstów naukowych z zakresu filologii i językoznawstwa ogólnego na język rosyjski. Zanim Aleksiej Chowanski rozpoczął działalność redaktorską, na język rosyjski przetłumaczono zaledwie cztery artykuły poświęcone powyższym tematom.
Jednym z pierwszych sukcesów Chowanskiego na polu wydawniczym było tłumaczenie wykładów Maxa Müllera, wygłoszonych na Uniwersytecie Oksfordzkim. Wykłady te zostały opublikowane po rosyjsku w Woroneżu zaledwie trzy lata po ich wydaniu w Oksfordzie w 1863 roku. W tych latach głównym przedmiotem zainteresowań Chowanskiego było językoznawstwo porównawcze, które niebawem miało się stać podstawą dla etnologii i antropologii kulturowej. Jednym z ważnych tłumaczeń z języka angielskiego opublikowanych w „Notatkach Filologicznych” było dzieło Williama Whitneya (założyciela amerykańskiej szkoły językowej) The Life and Growth of Language. An Outline of Linguistic Science. W 1867 roku w czasopiśmie opublikowano też tłumaczenie artykułu Johna Milla The Value of Art in the General System of Education.
W rosyjskim Archiwum Państwowym literatury i sztuki zachowały się listy, które wymieniali ze sobą polski językoznawca Jan Baudouin de Courtenay i Aleksiej Chowanski.
Odbiór
edytujW XIX wieku czasopismo cieszyło się wielkim uznaniem nie tylko w Rosji, ale również na uniwersytetach w Paryżu, Lipsku, Pradze, Zagrzebiu, Berlinie, Jenie, Wiedniu, Uppsali, Strasburgu oraz na uczelniach amerykańskich. Do powstania w 1879 w Warszawie „Rosyjskiego Biuletynu Filologicznego” czasopismo Chowanskiego pozostawało jedynym w Rosji wydawnictwem poświęconym problemom filologii, nauczaniu języka rosyjskiego i literatury.
Założone przez Aleksieja Chowanskiego w 1860 roku czasopismo ukazywało się regularnie do 1917, kiedy to językoznawstwo porównawcze zostało uznane w ZSRR za „naukę burżuazyjną”, zaś wydawanie czasopisma zawieszono. Czasopismo zostało reaktywowane w roku 1993 na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Woroneżu[2].