August Schleicher (ur. 19 lutego 1821 w Meiningen, zm. 6 grudnia 1868 w Jenie) – niemiecki filolog, językoznawca[1].

August Schleicher
Ilustracja
Państwo działania

 Niemcy

Data i miejsce urodzenia

19 lutego 1821
Meiningen

Data i miejsce śmierci

6 grudnia 1868
Jena

Zawód, zajęcie

językoznawca, filolog, indoeuropeista

profesor
Specjalność: Językoznawstwo
Nauczyciel akademicki
uczelnia

Uniwersytet w Pradze

Stanowisko

profesor

Okres zatrudn.

1850-1857

uczelnia

Uniwersytet w Jenie

Stanowisko

profesor

Okres zatrudn.

1857-1868

W latach 1850–1857 wykładał jako profesor filologię klasyczną i językoznawstwo porównawcze na uniwersytecie w Pradze. 1857-1868 był profesorem na uniwersytecie w Jenie[2]. Jest autorem prac na temat języka niemieckiego, języka litewskiego, języka połabskiego. Jego najważniejszym dziełem jest Kompendium gramatyki porównawczej języków indoeuropejskich (Compendium der vergleichenden Grammatik der indogermanischen Sprachen) (1861-1862). Uznawał języki fleksyjne, które wywodzą się z języka praindoeuropejskiego, za najlepiej rozwinięte formy językowe[3].

Nawiązując do teorii Karola Darwina stworzył teorię drzewa genealogicznego (Stammbaumtheorie), w ramach której dowodził, iż wszystkie języki powstają z określonego prajęzyka w wyniku dyferencjacji, co prowadzi do powstania rodzin językowych i poszczególnych języków[4]. Inną koncepcję zaproponował jego uczeń Johannes Schmidt, od którego pochodzi tzw. Wellentheorie (teoria falowa), koncepcja falowego rozwoju języków[5]. Pośrednie stanowisko zajął August Leskien[6].

Schleicher próbował zrekonstruować wymarły język praindoeuropejski. Jest autorem opowiadania Owca i konie, napisanego w hipotetycznym języku praindoeuropejskim[7].

Przypisy edytuj

  1. Schleicher August, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2024-01-31].
  2. August Schleicher | Indo-European languages, comparative linguistics, polygenesis | Britannica, www.britannica.com [dostęp 2024-01-31] (ang.).
  3. Gudrun Brundin: Kleine deutsche Sprachgeschichte. München: Fink 2004, s. 205.
  4. Peter Ernst: Deutsche Sprachgeschichte. Eine Einführung in die diachrone Sprachwissenschaft des Deutschen. Wien 2005, s. 21–23.
  5. Peter Ernst: Deutsche Sprachgeschichte. Eine Einführung in die diachrone Sprachwissenschaft des Deutschen. Wien, s. 23–24.
  6. Adam Heinz, Dzieje językoznawstwa w zarysie, 1978, s. 173 [dostęp 2024-02-01].
  7. August Schleicher und die indogermanische Ursprache – GRIN Rozdz. 2.2.

Bibliografia edytuj

  • Gudrun Brundin: Kleine deutsche Sprachgeschichte. München: Fink, 2004. ISBN 3-7705-3854-4.
  • Peter Ernst: Deutsche Sprachgeschichte. Eine Einführung in die diachrone Sprachwissenschaft des Deutschen. Wien: Facultas Verlags- und Buchhandels AG, 2005, s. 21–23. ISBN 3-8252-2582-6.

Linki zewnętrzne edytuj