Fort de Dave
Fort de Dave – mały, trójkątny fort pancerny, projektu gen. Brialmonta, będący częścią pierścienia fortów twierdzy Namur (fr. Region Fortifiee de Namur).
Państwo | |
---|---|
Lokalizacja |
Rue du Fort de Dave, 5100 Namur, Belgia |
Typ |
mały fort pancerny |
Data budowy |
1888-1891 |
Data eksploatacji |
1891-1940 |
Data opuszczenia |
wciąż użytkowany przez wojsko belgijskie |
Bitwy | |
Położenie na mapie Belgii | |
50°25′17″N 4°53′25″E/50,421389 4,890278 |
Fort położony na wzgórzu o wys. 190 m n.p.m., na prawym brzegu Mozy (1 km od rzeki), 5,7 km od Namur, wraz z oddalonym o 4,25 km fortem de Saint-Héribert bronił południowego biegu Mozeli i dróg prowadzących na płaskowyż u zbiegu Mozeli i Sambry, a z odległym 4,1 km fortem d’Andoy chronił drogę do Dinant, i linie kolejowe do Arlon, Dinant i Luksemburga[1][2].
Trójkątny w kształcie fort o prostej linii koszar szyjowych; fosa, broniona przez zdwojoną kaponierę rewersową (czyli umieszczoną w przewskarpie) umieszczoną przy zbiegu fos, po przeciwnej stronie fortu niż brama główna; ta kaponiera uzbrojona była w dwie pary armat kal. 57 mm. 4 takie działa w kaponierze rewersowej na skrzydle broniły fosy szyjowej, a ostatnie umieszczone było w blokhauzie przy bramie[3]. Do obrony bliskiej służyły ponadto 3 armaty tego samego kalibru, umieszczone w obrotowych, wysuwanych wieżach pancernych na masywnym bloku centralnego schronu; na bloku zamontowany był też silny reflektor w wysuwanej, pancernej kopule[3][a].
Na dachu schronu centralnego znajdowały się także 4 kopuły dział obrony dalekiej: w przedniej części znajdowała się kopuła haubicy 210 mm, do ognia pośredniego; na skrzydłach dwie wieże z pojedynczą armatą 120 mm, a części centralnej jedna wieża z parą armat 150 mm, do prowadzenia ognia bezpośredniego. Działa 150 mm M.1886 produkcji Kruppa, o długości lufy 3,8m i kącie podniesienia luf od -2° do +25°, miały zasięg 8,5 km. Wieża o średnicy 4,8m miała masę 224 ton i 25-osobową załogę (wraz z żołnierzami dostarczającymi amunicję z magazynów itp.)[3]. Wieża dział 120 mm miała taką samą średnicę i załogę, ale była lżejsza (188 ton). Armaty M. 1889, o długości lufy 3 i kącie podniesienia od -3° do +25°, strzelały na 8 km. Haubica 210 mm M.1889 Kruppa, o lufie 2,5 m i kącie podniesienia od -5° do +35° (zasięg ognia pośredniego 6,9 km), umieszczona była w mniejszej (3,6 m) i lżejszej (100 ton) wieży o 13-osobowej załodze. Lekkie działa 57 mm M.1889 Nordenfeldta miały lufy 1,5 m, kąt podniesienia od -8° do +10°, zasięg 300 m, a ich kopuły o średnicy 2,1 m i wadze 34 ton obsługiwało 6 ludzi[3].
Artyleria fortu była zgrupowana w 3. baterię artylerii fortecznej[4].
Podczas niemieckiego ataku na miasto na początku I w. św., fort nie był atakowany aż do 23 sierpnia 1914, gdy na skutek natarcia niemieckiego obrońcy cofnęli się, pozostawiając fort de Dave i sąsiadujący d’Andoy do ochrony tyłów[5]. Niemiecka nawała ogniowa zmusiła dowódcę mocno zniszczonego fortu d’Andoy do kapitulacji 24 sierpnia, podczas gdy fort de Dave był wciąż nienaruszony[6]. Ogień został wówczas przeniesiony i w dniach 24-25 sierpnia moździerze kal. 210 wystrzeliły na fort de Dave 740 pocisków[7]. O godz. 15 25 sierpnia dowodzący fortem kpt. Manteaux uznał sytuację za beznadziejną i się poddał[8].
W okresie międzywojennym fort został zmodernizowany, wyremontowano uszkodzone lub zniszczone kopuły, wymieniono działa 57 mm na 75 mm, w kaponierach zainstalowano karabiny maszynowe[9].
Uwagi
edytuj- ↑ J. Poirier błędnie utożsamia uzbrojenie fortu z wyposażeniem fortu d’Andoy, który był tzw. fortem dużym, o silniejszym uzbrojeniu. Według tego autora, fort de Dave miał też łącznie 17 dział obrony bliskiej, dużo więcej niż inne małe forty Namur.
Przypisy
edytuj- ↑ Poirier 1913 ↓, s. 246.
- ↑ Donnell 2007 ↓, s. 32.
- ↑ a b c d Donnell 2007 ↓, s. 16.
- ↑ Poirier 1913 ↓, s. 241.
- ↑ Bujac 1922 ↓, s. 1667.
- ↑ Bujac 1922 ↓, s. 1688.
- ↑ Denkschrift über die Ergebnisse der Beschießung der Festungen Lüttich Namur, Antwerpen und Maubeuge sowie des Forts Monviller im Jahre 1914, gedruckt Bilder mit Skizzen. Brussel: Buchdruckerei des Generalgouvernement Belgien, 1915, s. 12.
- ↑ Bujac 1922 ↓, s. 1692.
- ↑ Donnell 2007 ↓, s. 56.
Bibliografia
edytuj- Jules Poirier: La Belgique devant une guerre franco-allemande. Paris: Imprimerie-librairie militaire universelle L. Fournier, 1913.
- Clayton Donnell: The Forts of the Meuse in World War I. Oxford: Osprey Publishing, 2007. ISBN 978-1-84603-114-4. (ang.).
- Col. Bujac. Namur. „Les archives de la grande guerre et de l’histoire contemporaine”. XV (40), 1922. (fr.).