Franciszek Płonka
Franciszek Płonka, ps. Jeleń, Kubacki (ur. 2 stycznia 1908 w Krośnie, zm. 26 czerwca 1943 w Przysietnicy) – dowódca i organizator oddziału krośnieńskiego: OP-11, NOW i AK, brat Orskiego, porucznik.
| |
 porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Zainicjował i założył ponadlokalną organizację wojskową – na spotkaniu 21 listopada 1939 w mieszkaniu urzędnika Sądu Okręgowego – Wiktora Łąckiego Sępa w Jaśle. Pozyskał do współpracy strażników miejscowego więzienia, nawiązał kontakty z terenem ze środowiska przemysłu naftowego, leśnictwa, kolejnictwa, poczty i sądownictwa. Uruchomił punkt kontaktowy w mieszkaniu Marii Filipińskiej, przy ul. Floriańskiej w Jaśle.
Brał udział w napadzie z 26/27 stycznia 1943 wraz z Zenonem Sobotą, Janem Magurą, Stanisławem Magurą, J.Szczepaniakiem – ps. Kos; z Romanem Myśliwcem – ps. Roman, Leopoldem Czuchrą – ps. Pokrzywka i z innymi, na Kasę Zarządu firmy Karpathen Öl Aktiengeselschaft w Krośnie, gdzie zdobyto 789 562 zł. dla potrzeb AK.
Organizował akcje sabotażowe i wywiadowcze na lotnisku w Krośnie. Od Franciszka Płonki Krystyna Samborska w OP-11 AK i otrzymała zadanie, dotyczące pozyskiwania broni i amunicji w Kasynie niemieckim na lotnisku w Krośnie.
20 maja 1943 patrol dywersyjny Franciszka Płonki „Kubackiego” powstrzymał przed nieograniczonym rekwirowaniem bydła, napadając na samochód starosty krośnieńskiego F. Heinischa i kierownika krośnieńskiej rzeźni, jadących na spęd bydła kontyngentowanego. Zabrano im samochód i broń.
a.jpg)
Wraz z Zenonem Sobotą ps. „Korczak” był w składzie grupy, która 26 czerwca 1943 o godz. 7:30 dokonała w Sanoku egzekucji przedwojennego oficera WP i konfidenta gestapo, Franciszka Goryni[1]. W drodze powrotnej podczas postoju między Przysietnicą a Izdebkami celem zmiany opony w samochodzie, nadjechała niemiecka żandarmeria, a podczas strzelaniny zabity został m.in. Franciszek Płonka[2][3][4]. Został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari.
Jego żona Stanisława z Bachurskich – Płonka (ur. 1911) – aresztowana przez jasielskie Gestapo, w Oświęcimiu rzuciła się na niesioną na noszach do komory gazowej siostrę Niusię Tarkową i zginęła razem z nią 11 lutego 1943[5]. Grobowiec Franciszka i Stanisławy Płonków ustanowiono w żołnierskiej kwaterze na Cmentarzu Komunalnym w Krośnie[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Zagórski 1995 ↓, s. 726.
- ↑ Zagórski 1995 ↓, s. 726-727.
- ↑ Płonka Franciszek – Małopolska w II Wojnie Światowej [online], malopolskawiiwojnie.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
- ↑ W inskrypcji nagrobnej podano datę śmierci 13 czerwca 1943.
- ↑ Stanisława Płonka. auschwitz.org. [dostęp 2020-05-05].
- ↑ Franciszek Płonka. krosno.artlookgallery.com. [dostęp 2021-01-12].
Bibliografia edytuj
- Andrzej Zagórski: W latach drugiej wojny światowej i konspiracji. Konspiracja w Sanoku w okresie okupacji. W: Feliks Kiryk (red.): Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 699-749. ISBN 83-86077-57-3.
- Brzozowskie Zeszyty Historyczne – z lat okupacji. Zeszyt 2, s. 66/67