Franciszek Paśniczek
Franciszek Paśniczek (ur. 23 sierpnia 1889 w Garwolinie[1], zm. 5 listopada 1955 tamże) – polski pedagog, działacz społeczny. Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
| Data i miejsce urodzenia |
23 sierpnia 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
5 listopada 1955 |
| Zawód, zajęcie |
pedagog, działacz społeczny |
| Narodowość |
polska |
| Alma Mater | |
| Stanowisko |
burmistrz Garwolina (1934–1939) |
| Rodzice |
Józef i Paulina z Brzostowskich |
| Małżeństwo |
Zofia Paśniczek |
| Dzieci |
Grzegorz |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie Józefa i Pauliny z Brzostowskich[1]. Siostrzeniec Wincentego Brzostowskiego, działacza niepodległościowego i wójta Łaskarzewa. Kształcił się w gimnazjum, a następnie w Konserwatorium Muzycznym w Warszawie (ukończył je w 1912). Za czasów szkolnych działał w PPS w Garwolinie i w Warszawie. Od 1912 do 1914 prowadził w Warszawie Orkiestrę Symfoniczną Towarzystwa Muzycznego Orpheon.
Od 1915 do 1918 działał w POW (ps. „Ksawery Brzostowski”), był komendantem Obwodu. Od 1918 do 1922 służył w 9 pułku artylerii polowej, przemianowanym później na 3 pułk artylerii polowej Legionów. Oficer rezerwy Wojska Polskiego[1].
Po 1922 prezes Zarządu Powiatowego Związku Peowiaków w Garwolinie, nauczyciel gimnazjum w Wieluniu i szkoły powszechnej. Kierował chórem Świt w Garwolinie, który na początku 1932 połączył się z miejscowym Kołem Teatralnym, tworząc Towarzystwo Teatralne Świt (Paśniczek wszedł wówczas w skład zarządu Towarzystwa). W latach 1931–1933 kierował również chórem żołnierskim 1 pułku strzelców konnych. Był wydawcą i pierwszym redaktorem naczelnym (drugie półrocze 1934) Gazety Powszechnej Garwolińskiej. We wrześniu 1934 został wiceburmistrzem, a wkrótce później (11 grudnia 1934) burmistrzem Garwolina i funkcję tę pełnił do 1939. Za jego urzędowania, m.in.: oddano do użytku rzeźnię, rozbudowano plac targowy, założono ogródki działkowe[2].
W październiku 1939 został komendantem KOP Obwodu Garwolin[2] (ps. Lelewel), wkrótce później objął kierownictwo Sekretariatu Wydziału Organizacyjnego Komendy Głównej KOP. W Garwolinie Paśniczek utworzył Komitet Pomocy Żydom, który pomagał żydom z getta w Parysowie. W okresie okupacji opiekował się Alexandrem Lipsztatem (obecnie Olek Netzer), synem miejscowego lekarza wyznania mojżeszowego[2]. W czerwcu 1946 uczestniczył w zebraniu założycielskim Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość w Garwolinie. Pośmiertnie wraz z żoną Zofią został odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (2006)[3][4].
Po wojnie Zofia Paśniczek prowadziła przydomowy sklepik ze słodyczami. Franciszek, fizycznie i psychicznie wyczerpany, miał z kolei problemy z odnalezieniem się w nowej rzeczywistości. Po chorobie, zmarł w 1955. Zofia przeżyła go o 8 lat[2].
W 2017 w Garwolinie odsłonięto tablicę pamięci Franciszka Paśniczka[5]
Syn Grzegorz był żołnierzem AK, a następnie w latach 1946–1947 szefem wywiadu i łączności w sztabie Podobwodu WiN Dęby B - Garwolin.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Niepodległości – 9 listopada 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[6]
- Krzyż Walecznych[1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[1]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 „Polska Swemu Obrońcy”[1]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Łoza 1938 ↓, s. 557.
- ↑ a b c d Odsłonięcie tablicy Franciszka Paśniczka [sylwetka] [online], Wirtualny Garwolin, 25 sierpnia 2017 [dostęp 2019-08-21] (pol.).
- ↑ Jad Waszem: Righteous Among the Nations Honored. 2013-01-01. s. 69. [dostęp 2013-12-18].
- ↑ Paśniczek Franciszek [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2019-08-21].
- ↑ Tadeusz Mikulski, Odsłonięto tablicę pamięci Franciszka Paśniczka [online], eGarwolin.pl, 26 sierpnia 2017 [dostęp 2019-08-21].
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276.
Bibliografia edytuj
- Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.
- Tadeusz Oracki, Leksykon sławnych Mazowszan, Ciechanów 1977, s. 150
- Zbigniew Gnat-Wieteska, Franciszek Paśniczek, „Głos Garwolina” 1997, nr 12, s. 36-37