Franciszek Targowski (podpułkownik)

Franciszek Mieczysław Targowski[a] (ur. 22 grudnia 1895 w Zawierciu, zm. po 19 kwietnia 1967[b]) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Franciszek Mieczysław Targowski
Ilustracja
podpułkownik piechoty podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

22 grudnia 1895
Zawiercie

Data śmierci

po 19 kwietnia 1967

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

182 pułk piechoty

Stanowiska

dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Waleczności (Austro-Węgry) Medal Waleczności (Austro-Węgry)

Życiorys

edytuj

Urodził się 22 grudnia 1895 w Zawierciu, w ówczesnym powiecie będzińskim, guberni piotrkowskiej, w rodzinie Karola i Marii z Gregorackich[6][7]. Był młodszym bratem Stanisława (1893–1940), majora broni pancernych, kawalera Orderu Virtuti Militari, zamordowanego w Charkowie[8]. Uczył się w Częstochowie, gdzie ukończył sześć klas gimnazjum[9][5].

13 kwietnia 1915 wstąpił do Legionów Polskich[10][11]. Służył w 12. kompanii III baonu 6 pułku piechoty[11]. Od końca września tego roku walczył na froncie wołyńskim[11]. 7 października 1915 awansował na plutonowego[11][12]. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, został osadzony w obozie internowania w Szczypiornie[4], a później w Łomży[10]. Po uwolnieniu wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej i został wcielony do 2 pułku piechoty, który w styczniu 1919 został przemianowany na 8 pułk piechoty Legionów[4]. W jego szeregach walczył na wojnie z Ukraińcami, a następnie na wojnie z bolszewikami[4]. Pod Rawą Ruską dostał się do ukraińskiej niewoli, z której zbiegł[4].

15 września 1921 dowódca III/8 pp Leg. kapitan Leon Winiarski we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał:

Dnia 24 sierpnia 1920 w czasie walk 3 Dywizji Legionów pod Brześciem Litewskim III/8 pp Leg. przeprowadzał atak dwoma kolumnami na dworzec kolejowy Kamienica Wielka. Ppor. Targowski ówczesny adiutant baonu został wysłany przez dowódcę ze wsi Kamienica Wielka dla nawiązania łączności i przynaglenia do ataku prawej grupy, która zabłądziła w sąsiednich lasach. W przypuszczalnym miejscu odnalezienia tej grupy zastał grupy żołnierzy bolszewickich za i przed sobą, jednak nie tracąc zimnej krwi wpadł na nich wraz z towarzyszącym mu łącznikiem konnym i wezwał ich do poddania się. Bolszewicy w liczbie 14 próbowali zrazu uciekać do lasu, lecz zagnani przez ppor. Targowskiego poddali się wszyscy. Jeńców tych ppor.Targowski, omijając większe oddziały bolszewickie, doprowadził wszystkich do dowództwa III/8 pp Leg., dając tym czynem dowód wielkiej odwagi osobistej i przytomności umysłu[13].

Po zakończeniu działań wojennych kontynuował służbę w 8 pp Leg. w Lublinie[2][3][14]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 1644. lokatą w korpusie oficerów piechoty[1], a 3 maja 1926 mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 lipca 1925 i 268. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15]. W sierpniu 1929 został przeniesiony do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr II do prac Przysposobienia Wojskowego[16]. Powierzono mu obowiązki komendanta Okręgu II Związku Strzeleckiego[17]. 12 marca 1933 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 19. lokatą w korpusie oficerów piechoty[18][19]. W czerwcu tego roku został przeniesiony do 8 pp Leg. w Lublinie na stanowisko dowódcy II batalionu[20][21]. W listopadzie 1935 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza, a później na stanowisko dowódcy I batalionu[22]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 79. lokatą w korpusie oficerów piechoty[19]. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 82 pułku piechoty w Brześciu na stanowisko I zastępcy dowódcy pułku. Z uwagi na to, że pułk, po przeprowadzonej mobilizacji, znajdował się na terenie operacyjnym Armii „Łódź” objął dowództwo nad jego pozostałością w garnizonie Brześć[5].

W czasie kampanii wrześniowej dowodził improwizowanym 182 pułkiem piechoty, który wchodził w skład Dywizji Kobyń, przemianowanej później na 60 Dywizję Piechoty[23][24]. Na jego czele walczył w bitwie pod Parczewem i bitwie pod Kockiem.

W 1940 w Szkocji był dowódcą 8 Batalionu Kadrowego Strzelców, a od 20 grudnia 1941 dowódcą 2. kompanii strzeleckiej I Oficerskiego Baonu Szkolnego. 8 stycznia 1942 został odkomenderowany do II Oficerskiego Baonu Szkolnego na stanowisko komendanta kursu dowódców baonów[25].

Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji[4]. 19 kwietnia 1967 otrzymał obywatelstwo brytyjskie. Był wówczas właścicielem pensjonatu „The Acre Guest House” w Largs[26].

20 marca 1934 był wdowcem, dzieci nie posiadał[21].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Publikacje

edytuj
  1. W pierwszej połowie lat 20. XX wieku, w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Mieczysław II Targowski” (ur. 22 grudnia 1896), w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie por. kaw. rez. Mieczysława I Targowskiego (ur. 1 stycznia 1891)[1][2], natomiast w 1924 jako „Mieczysław Franciszek Targowski”[3].
  2. W 2018 Andrzej Wesołowski opublikował informację, że ppłk Targowski zmarł 19 kwietnia 1967 w Londynie[4]. W 2019, w kolejnej publikacji, której A. Wesołowski był współautorem, informacja o śmierci ppłk. Targowskiego 19 kwietnia 1967 w Londynie została pominięta[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 100.
  2. a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 146, 435.
  3. a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 140, 378.
  4. a b c d e f Wesołowski 2018 ↓, s. 38.
  5. a b c Wesołowski i Zawadzki 2019 ↓, s. 61.
  6. a b Kolekcja ↓, s. 1.
  7. a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-07-09]..
  8. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 557.
  9. Kolekcja ↓, s. 2, 4.
  10. a b Kolekcja ↓, s. 4.
  11. a b c d Żołnierze Niepodległości : Targowski Mieczysław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-08-22].
  12. Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 170, 200, 203, 223, jako Mieczysław Targowski.
  13. Kolekcja ↓, s. 6.
  14. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 24, 219.
  15. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 3 maja 1926, s. 129.
  16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 sierpnia 1929, s. 293.
  17. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 60, 452.
  18. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 marca 1933, s. 46.
  19. a b Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 528.
  20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933, s. 131.
  21. a b Kolekcja ↓, s. 2.
  22. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 19, 556.
  23. Głowacki 1986 ↓, s. 242, 243, 247, 249, 255, 274, 280, 283, 286, 374.
  24. Wróblewski 1989 ↓, s. 28, 52, 54, 55, 64, 78, 83, 89, 96, 107, 123, 192.
  25. Rozkazy dzienne 1942 ↓, s. 4.
  26. Naturalisation. „The London Gazette”. 44358, s. 7410, 1967-07-04. Londyn. .
  27. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352.
  28. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 19 marca 1932, s. 198.
  29. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 60.
  30. Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 170.
  31. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 16 września 1922 roku, s. 689.
  32. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 19 marca 1936, s. 1.
  33. Monitor Polski nr 260, poz. 636. 1928-11-10. [dostęp 2023-08-22].
  34. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 415.
  35. a b Kolekcja ↓, s. 3.
  36. Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 223.
  37. Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 200.
  38. Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 203.

Bibliografia

edytuj
  • Targowski Franciszek Mieczysław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.69-6121 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-21].
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Rozkazy dzienne. I Oficerski Baon Szkolny, 1942.
  • Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
  • Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
  • Andrzej Wesołowski: 30 Poleska Dywizja Piechoty. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2018, seria: Wielka Księga Piechoty Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7945-622-2.
  • Andrzej Wesołowski, Tadeusz Zawadzki: 60 Dywizja Piechoty „Kobryń”. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2019, seria: Wielka Księga Piechoty Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7945-433-4.
  • Jan Wróblewski: Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07659-6.