Griffelkin
Griffelkin – opera baśniowa w 3 aktach Lukasa Fossa z librettem Alastara Reida, na podstawie bajki Hilde Foss (matki kompozytora)[1][2].
| Rodzaj |
opera baśniowa | ||
|---|---|---|---|
| Muzyka | |||
| Libretto |
Alastar Reid | ||
| Liczba aktów |
3 | ||
| Język oryginału |
angielski | ||
| Data powstania | |||
| Prapremiera |
6 listopada 1955, NBC Opera Theatre | ||
| |||
Opera była skomponowana w latach (1953–1955), na zamówienie NBC Opera Theatre. Premiera telewizyjna odbyła się 6 listopada 1955, z Adelaide Bishop (sopran) w roli tytułowej[3]. Premiera sceniczna opery miała miejsce rok później, w Tanglewood Music Center[4][5]. Kolejna premiera, tym razem zrewidowanej przez kompozytora wersji, odbyła się 7 października 1993, w New York City Opera, w ramach World Premiere Festival[6].
Osoby i obsada premier edytuj
| Rola | Głos | NBC Opera Theatre, 6 listopada 1955[3] | New York City Opera, 7 października 1993[6] |
|---|---|---|---|
| Griffelkin | sopran | Adelaide Bishop | Robin Tabachnik |
| Babcia | kontralt | Mary Kreste | Diana Daniele |
| Dziewczynka | mezzosopran | Rose Geringer | Helen Yu |
| Chłopiec | tenor / sopran | Oliver Andes | Julia Parks |
| Matka | sopran | Alice Richmond | Elizabeth Grohowski |
| Policjant | baryton | Lee Cass | b.d. |
| Sklepikarz | tenor | Robert Holland | b.d. |
| Posąg | mezzosopran / sopran | Mignon Dunn | Reveka Mavrovitis |
| Skrzynka na listy | tenor | Andrew McKinley | Michael Hayes |
| a także: starszy diabeł, 3 gospodynie domowe, 2 lwy, zabawki, mieszkańcy miasteczka, diabły i in.; w sumie 13 sopranów, 4 mezzosoprany, alt, tenor, 2 barytony, 2 basy oraz chór mieszany i orkiestra | |||
Treść edytuj
Griffelkin jest diabełkiem, który właśnie obchodzi swoje dziesiąte urodziny. W prezencie otrzymuje magiczny płyn ożywiający przedmioty oraz prawo do spędzenia jednego dnia w miasteczku na Ziemi, by z pomocą płynu przećwiczyć diabelskie sztuczki w świecie ludzi. Początkowo diabeł świetnie się bawi ożywiając pomnik, skrzynkę na listy, parę kamiennych lwów oraz zabawki, by zaimponować napotkanej dziewczynce. Jednak dziewczynka nie myśli o zabawie, tylko o ciężko chorej matce, która wkrótce umiera. Przejęty rozpaczą dziewczynki i jej brata, Griffelkin wskrzesza zmarłą za pomocą magicznego płynu. Po powrocie do piekła zostaje postawiony przed sądem za popełnienie dobrego uczynku. Sąd pozbawia go diabelskich uprawnień i atrybutów (ogon, rogi, spiczaste uszy), co jest równoznaczne z transformacją w człowieka oraz skazuje go na banicję do świata ludzi. Griffelkin, już jako zwykły chłopiec, wraca do miasteczka, serdecznie witany przez dziewczynkę i jej rodzinę, i zostaje z nimi.
Historia utworu edytuj
W wywiadzie udzielonym Bruce'owi Duffie 2 lutego 1987, Lukas Foss ujawnił kulisy powstania tej opery[7]:
„To jest bajka, którą moja matka opowiadała mi, gdy miałem 7 lat. Uwielbiałem tę opowieść, więc matka przerobiła ją na małe libretto. Zacząłem pisać tę operę mając 8 lat. Niestety w wieku 9 lat uznałem, że mój akt pierwszy jest beznadziejny i dziecinny. Porzuciłem więc ten projekt. Po śmierci mojej matki, chcąc uczcić jej pamięć, wynająłem angielskiego poetę Alastaira Reida (1926-2014) by napisał dla mnie nowe libretto, na podstawie libretta mojej matki. I tak powstała opera.”
Na podstawie opery powstał w 1999 film H-E Double Hockey Sticks, będącym jednym z odcinków (s03e02) serialu The Wonderful World of Disney (1997–2005)[8][9].
Przypisy edytuj
- ↑ Schäffer 1987 ↓, s. 133.
- ↑ Chase 2004 ↓.
- ↑ a b NBC Opera. US Musical Specials 1949-64. [dostęp 2017-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-05)]. (ang.).
- ↑ Schäffer 1987 ↓, s. 132.
- ↑ Foss Griffelkin. [w:] Gramophone [on-line]. [dostęp 2017-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-22)]. (ang.).
- ↑ a b Edward Rothstein: Review/Opera; A Little Devil Who Was Too Good. [w:] The New York Times [on-line]. 1993-10-09. [dostęp 2017-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-26)]. (ang.).
- ↑ Bruce Duffie: Composer / Conductor / Pianist Lukas Foss - interview. [w:] BruceDuffie.com [on-line]. [dostęp 2020-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-01)]. (ang.).
- ↑ H-E Double Hockey Sticks w bazie IMDb (ang.)
- ↑ H-E Double Hockey Sticks w bazie Filmweb
Bibliografia edytuj
- Bogusław Schaeffer: Foss, Lukas. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 3: EFG część biograficzna. Kraków: PWM, 1987, s. 132–133. ISBN 83-224-0344-5. (pol.).
- Gilbert Chase: Foss [Fuchs], Lukas. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. F. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
- Allan Kozinn: Do Something Decent, and Satan Gets Mad. [w:] The New York Times [on-line]. 2007-12-08. [dostęp 2017-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-22)]. (ang.).
- Victor Carr Jr.: BMOP's recording of Foss's Griffelkin receives perfect score. [w:] BMOP [on-line]. 2003-08-09. [dostęp 2017-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-22)]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- „Griffelkin” w bazie AllMusic (ang.)
- H-E Double Hockey Sticks w bazie IMDb (ang.)
- The Wonderful World of Disney w bazie IMDb (ang.)
- H-E Double Hockey Sticks w bazie Filmweb
- The Wonderful World of Disney w bazie Filmweb