Grodzisko (Tyniec)
Grodzisko (282 m) – wzgórze w Krakowie, w Dzielnicy VIII Dębniki. Wznosi się około 70 m nad poziomem przepływającej tuż obok Wisły. Położone jest na terenie Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego[1].
 Wzgórze Grodzisko widziane zza Wisły | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
282 m n.p.m. |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°00′24,8″N 19°48′08,5″E/50,006889 19,802361
| |
Stanowi najbardziej na zachód wysunięte wzniesienie Wzgórz Tynieckich. Wraz ze znajdującymi się na drugim brzegu Wisły Skałkami Piekarskimi tworzy przełom zwany Bramą Tyniecką[2]. Grodzisko zbudowane jest z uławiconych wapieni zawierających krzemienie. W szczytowych partiach wapienie te przechodzą w wapienie skaliste bez krzemieni. Przy ścieżce powyżej niewielkiego kamieniołomu w wapieniach skalistych odsłaniają się ciemnoszare, miejscami prawie czarne epigenetyczne naskorupienia krzemionki[3].
Na wzgórzu znajdują się ślady długo istniejącego grodziska, którego najstarsze pozostałości pochodzą z okresu kultury łużyckiej (badania archeologiczne prowadził tu Gabriel Leńczyk w połowie XX wieku). Z wzgórzem tym związana jest legenda o Walgierzu Wdałym i Helgundzie, istnieją przypuszczenia, że to wzgórze było ośrodkiem rodowym Starżów-Toporczyków[4].
Obniżony podmokły środek wzgórza, gdzie niegdyś znajdować się miał staw (zasypany ok. 1850), zwany był Tańculą, jako miejsce zabaw. W przeszłości wzgórze było terenem rolniczym, z czasem, po zaniechaniu upraw, porosło lasem[4].
U południowo-zachodnich podnóży Grodziska znajduje się Schronisko pod Grodziskiem[5], u zachodnich nieczynny kamieniołom Grodzisko[6].
Szlaki turystyczne edytuj
zielona pętla z opactwa benedyktynów w Tyńcu przez Wielkanoc, Uroczysko Kowadza, Dużą Kowodrzę, rezerwat Skołczanka, Ostrą Górę, Grodzisko i dalej brzegiem Wisły, aż do opactwa benedyktynów. Odległość około 8 km[7].
-
Widok na Grodzisko z wałów wiślanych -
Grodzisko wiosną -
Kamieniołom w Grodzisku
Przypisy edytuj
- ↑ Beata Konopska, Michał Starzewski: Kraków w biegu – atlas miasta. Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera.
- ↑ Tyniecka brama. [dostęp 2017-04-04].
- ↑ Jacek Matyszkiewicz, Epigenetyczna sylifikacja wapieni górnego oksfordu okolic Krakowa, Annales Societates Geologorum Poloniae, 1987, vol. 57, s. 59-87, ISSN 0208-9068
- ↑ a b Julian Zinkow: Tyniec i Wzgórza Tynieckie. Informator turystyczny. Kraków: Krakowski Ośrodek Informacji i Reklamy Turystycznej "WAWEL-TOURIST", 1978, s. 43–45.
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2017-04-08].
- ↑ Grodzisko. Geotyda. [dostęp 2-17-04-13].
- ↑ Okolice Krakowa. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2008. ISBN 978-83-89165-99-2.