Grupa acylowa

grupa funkcyjna powstała formalnie przez usunięcie przynajmniej jednej grupy hydroksylowej z cząsteczki kwasu tlenowego

Grupa acylowa, acylgrupa funkcyjna utworzona formalnie poprzez oderwanie przynajmniej jednej grupy hydroksylowej od cząsteczki kwasu tlenowego posiadającego wzór ogólny R
m
E(=}O)
n
(OH)
x
(n ≠ 0) lub analog takiej grupy. Najczęściej termin ten jest używany do określenia grupy karboacylowej, tj. pochodzącej od kwasu karboksylowego i posiadającej wzór ogólny C(=O)R[1] i występującą w pochodnych tych kwasów, m.in. chlorkach kwasowych.

Struktura grupy karboacylowej

Nazewnictwo

edytuj

Nazwy grup karboacylowych pochodzących od kwasów karboksylowych, których nazwy kończą się na „-owy” tworzone są poprzez zmianę tej końcówki na „-oil” lub „-yl”, a gdy nazwa kwasu kończy się przyrostkiem „-karboksylowy”, zmieniany jest on na przyrostek „-karbonyl”, w obu przypadkach usuwając fragment „kwas”, np. kwas butanowy → butanoil, kwas pentanodiowy → pentanodioil, kwas pirydyno-3-karboksylowy → pirydyno-3-karbonyl[2].

Wyjątkiem od tej ogólnej zasady są nazwy pięciu kwasów karboksylowych, dla których jako preferowane nazwy IUPAC stosuje się nazwy zachowane: kwas mrówkowy → formyl, kwas octowy → acetyl, kwas benzoesowy → benzoil, kwas szczawiowy → oksalo (po usunięciu jednej grupy OH) i oksalil (po usunięciu obu grup OH), kwas oksamowy → oksamoil[2].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Acyl groups, [w:] A.D. McNaught, A. Wilkinson, Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI10.1351/goldbook.A00123, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
  2. a b Henri A. Favre, Warren H. Powell, Nomenklatura związków organicznych. Rekomendacje IUPAC i nazwy preferowane 2013, Komisja Terminologii Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego (tłum.), wyd. 3, Narodowy Komitet Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej, [2017], s. 727–728.