Gwara sersko-łagadińska
Gwara sersko-łagadińska (mac. серско-лагадински говори[1], cерско-драмско-лагадинско-неврокопски говори) – gwara macedońska, zaliczana do grupy peryferyjnych gwar południowomacedońskich[2]. Używany jest przede wszystkim w Grecji, we wschodniej części Macedonii Egejskiej.
Obszar dialektalny sersko-łagadiński styka się od północy z gwarą maleszewsko-piryńską, od zachodu z gwarą sołuńsko-wodeńską, a na północnym wschodzie przechodzi w bułgarski dialekt rupski. Z racji swojego przejściowego charakteru, nawiązuje on wieloma cechami do dialektów bułgarskich[1].
Cechy językowe
edytuj
Do charakterystycznych cech fonetyki gwary sersko-łagadińskiej należą:
- ruchomy akcent wyrazowy, podobnie jak w gwarze maleszewsko-piryńskiej[1], szczególnie charakterystyczne są formy z akcentem pobocznym typu ˈcariˌca-ta, ˈglasuˌve-tu[1],
- przejście *ě (jać) w ja lub jä, np. brjak, djal, sjanka[1],
- liczne przypadki zachowania nosowego charakteru dawnych *ǫ i *ę[1],
- jer *ъ jest w głoskach rdzennych kontynuowany przez ă, np. săn, dăš < psł. *sъnъ, *dъždžь[1] lub a, np. san, daš, bačva[3], podczas gdy *ь przez e, np. den < psł. *dьnь[3],
- zachowany jest fonem χ[1], jednak zanika[4],
- lokalnie poświadczony jest rozwój *y w ă (odrębny od *i), np. băk, băl, răba, săn[1],
- brak przejścia grupy *čr- w cr-, np. čărn[5].
Słownictwo tej gwary jest bogate w archaizmy, jednak zawiera również liczne turcyzmy i grecyzmy[1].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j Видоески 1998 ↓, s. 24.
- ↑ Видоески 1998 ↓, s. 32.
- ↑ a b Видоески 1998 ↓, s. 33.
- ↑ Видоески 1998 ↓, s. 54.
- ↑ Видоески 1998 ↓, s. 47.
Bibliografia
edytuj- Божидар Видоески: Дијалекти на македонскиот јазик. T. 1. Skopje: MANU, 1998. (mac.).