Hałyna Kuźmenko

ukraińska nauczycielka

Hałyna Andrijiwna Kuźmenko (ukr. Галина Андріївна Кузьменко; ur. 1896[1] w Kijowie[1], zm. 1978[2] w Dżambule[1]) – ukraińska nauczycielka, żona Nestora Machno, anarchistka zaangażowana w Wolne Terytorium.

Hałyna Kuźmenko
Галина Андріївна Кузьменко
Ilustracja
Hałyna Kuźmenko (1. połowa XX wieku)
Pełne imię i nazwisko

Hałyna Andrijiwna Kuźmenko

Data i miejsce urodzenia

1896
Kijów

Data i miejsce śmierci

1978
Dżambuł

Zawód, zajęcie

nauczycielka, anarchistka

Życiorys edytuj

Urodziła się w rodzinie wiejskiego policjanta[1]. Przed wybuchem I wojny światowej ukończyła szkołę średnią oraz kurs nauczycielski w Kijowie[1]. Została wyznaczona do pracy jako nauczycielka języka ukraińskiego i historii[3] w Hulajpolu[1], gdzie poznała przyszłego męża[4], Nestora Machno[1]. Pobrali się w lipcu 1919 roku[5]. Hałyna wykorzystała swoją pozycję do ukrainizacji Wolnego Terytorium[3]. W 1919 roku grupa inteligencji ukraińskiej skupiła się wokół niej w celu wykorzystania powstania Machny do celów przyświecających nacjonalizmowi ukraińskiemu[3]. Stanęła przed polskim sądem w 1923 roku z zarzutami przygotowywania zbrojnego spisku przeciw rządowi polskiemu[1]. W 1922 roku[4] urodziła się ich córka Ołena(inne języki)[1], przyszła na świat w warszawskim więzieniu[4]. Po rewindykacji rosyjskich anarchistów para udała się do Wolnego Miasta Gdańsk[1], a od 1926 roku zamieszkali w Paryżu[1]. Próbowała zabić we śnie swojego męża Nestora Machno[1], po czym na jego twarzy została rozległa blizna[4]. Pobrali się w lipcu 1919 roku[6]. Około 1927 roku związek rozpadł się[4]. We Francji pracowała jako bibliotekarka[1]. Możliwe, że współpracowała ze służbami specjalnymi i przekazywała informacje z Zachodu do ZSRR[1]. Pod koniec życia Nestora Machno otoczyła go opieką i troską[6]. Po jego śmierci wyszła za mąż za jego bliskiego współpracownika, rosyjskiego anarchosyndykalistę Wsiewołoda Michajłowicza Ejchienbauma(inne języki) (pseudonim Wolin)[6]. Podczas II wojny światowej pracowała wraz z córką na robotach przymusowych w Niemczech[1]. W 1946 roku została postawiona przed sowieckim sądem w Kijowie z zarzutami „działalności kontrrewolucyjnej[1]. Jej proces nie był podany do publicznej wiadomości[1]. Została osadzona w Dubrawłagu(inne języki). Odzyskała wolność po ośmiu latach i 9 miesiącach w 1954 roku na mocy amnestii[4] i zamieszkała z córką w Dżambule[1][4] (dzisiejszy Taraz). Pracowała tam do emerytury w fabryce bawełny[2]. Zmarła w Dżambule[2].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r An unsolved mystery: the „diary of Makhno’s wife” – V.N. Litvinov | libcom.org [online], libcom.org [dostęp 2022-04-16] (ang.).
  2. a b c Галина Кузьменко: за что посадили жену Нестора Махно после Великой Отечественной [online], Рамблер/новости [dostęp 2022-04-16] (ros.).
  3. a b c Frank Sysyn, Nestor Makhno and the Ukrainian Revolution, [w:] The Ukraine, 1917-1921: A Study in Revolution, Taras Hunchak, www.ditext.com, 1977 [dostęp 2022-04-16] (ang.).
  4. a b c d e f g Боевую подругу Нестора МАХНО Галину Кузьменко побаивались даже махновцы. Она ходила в атаку, стреляла из пулемета и была лиха на расправу – нескольких махновцев убила сама, поймав их во время грабежа и насилия над женщинами [online], bulvar.com.ua [dostęp 2022-04-16].
  5. Котляр Ю.В., Дружини Нестора Махна, „Наукові праці”, 48, 2005, s. 28.
  6. a b c Котляр Ю.В., Дружини Нестора Махна, „Наукові праці”, 48, 2005, s. 29.