Haplocnemata
Haplocnemata – takson stawonogów z gromady pajęczaków, obejmujący zaleszczotki i solfugi.
| Haplocnemata | |||
| Börner, 1904 | |||
 Zaleszczotek | |||
 Solfuga | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| (bez rangi) | Dromopoda | ||
| (bez rangi) | Haplocnemata | ||
| Synonimy | |||
| |||
Charakterystyczną cechą tych pajęczaków jest obecność rostrosomy – aparatu przedgębowego z częścią grzbietową utworzoną przez doprzodowe przedłużenie nadgębia doczepione do powiększonych bioder nogogłaszczków i ograniczone po bokach wyrostkami bocznymi nogogłaszczków, a częścią brzuszną utworzoną przez zrośnięcie się z biodrami nogogłaszczków pośrodkowo-brzusznych apofiz sternalnych (sternapophysis). Dwuczłonowe szczękoczułki cechują się połączeniem z karapaksem za pomocą brzuszno-grzbietowego stawu wewnętrznego oraz stawu grzbietowo-bocznego. Odnóża cechują się rzepkami wydłużonymi w formę przypominającą uda. Ponadto przynajmniej dorosłe osobniki mają apotel przekształcony w wywracalne empodium lub w przylgę. Opistosoma ma przetchlinki układu oddechowego na trzecim i czwartym segmencie[1].
Takson ten został wprowadzony w 1904 roku przez Carla J.B. Börnera w randze sekcji w obrębie podgromady Lipoctena[2]. Ludwig van der Hammen w pracy z 1977 nadał mu rangę odrębnej gromady pod nazwą Apatellata[3]. Peter Weygoldt i Hannes Paulus nadali mu rangę nadrzędu w obrębie podsekcji Holotracheata, sekcji Apulmonata i podgromady Lipoctena. Według ich analizy Haplocnemata zajmowały pozycję siostrzaną dla Cryptoperculata[4]. Ludwig van der Hammen w pracy z 1989 umieścił je w nadgromadzie Rostrosomata i gromadzie Sternocoxata jako siostrzane dla Epimerata[3]. W 1990 Jeffrey Shultz przeprowadził analizę na podstawie której umieścił Haplocnemata w Dromopoda, w obrębie kladu Novogenuata jako siostrzane dla skorpionów[5]. Takie same wyniki w tym zakresie uzyskali W.C. Wheeler i Cheryl Hayashi w 1998[6] oraz Gonzalo Giribet i inni w 2002[7]. W analizie J. Shultza z 2007 ponownie rozpoznano Dromopoda i Haplocnemata, ale te drugie tym razem zajęły pozycję siostrzaną dla Stomothecata[1]. Monofiletyzmowi Haplocnemata przeczą natomiast wyniki nowszych analiz filogenetycznych: Mirosławy Dabert i innych z 2010 (Acariformes siostrzane dla solfug, a Parasitiformes dla zaleszczotków)[8], Almira Pepato i innych z 2010 (kapturce siostrzane dla Tetrapulmonata; Acariformes siostrzane dla solfug, tworzące z nimi Poecilophysidea)[9], A. Pepato i P.B. Klimowa z 2015 (monofiletyczne Poecilophysidea, siostrzane dla Parasitiformes)[10], Russella Garwooda i Jasona Dunlopa z 2014 (solfugi zajmują pozycję siostrzaną dla Acariformes, a skorpiony dla zaleszczotków)[11] oraz Jesúsa Ballesterosa i Prashanta Sharmy z 2019 (zaleszczotki w pozycji siostrznej dla Acariformes)[12].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Jeffrey W. Shultz. A phylogenetic analysis of the arachnid orders based on morphological characters. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 150, s. 221 – 265, 2007.
- ↑ C. Börner. Beiträge zur Morphologie der Arthropoden. I. Ein Beitrag zur Kenntnis der Pedipalpen. „Zoologica (Stuttgart)”. 42, s. 1–174, 1904.
- ↑ a b L. van der Hammen: An introduction to comparative arachnology. Leiden: SPB Academic Publishing, 1989.
- ↑ P. Weygoldt, H.F. Paulus. Untersuchungen zur Morphologie, Taxonomie und Phylogenie der Chelicerata. „Zeitschrift für Zoologische Systematik und Evolutionsforschung”. 17, s. 85– 116, 177–200, 1979.
- ↑ Jeffrey W. Shultz. Evolutionary morphology and phylogeny of Arachnida. „Cladistics”. 6 (1), s. 1–38, 1990. DOI: 10.1111/j.1096-0031.1990.tb00523.x.
- ↑ W.C. Wheeler, C.Y.Hayashi. The phylogeny of the extant chelicerate orders. „Cladistics”. 14, s. 173–192, 1998.
- ↑ G. Giribet, G.D. Edgecombe, W.C. Wheeler, C. Babbit. Phylogeny and systematic position of Opiliones: a combined analysis of chelicerate relationships using morphological and molecular data. „Cladistics”. 18, s. 5–70, 2002.
- ↑ Mirosława Dabert, Wojciech Witaliński, Andrzej Kaźmierski, Ziemowit Olszanowsk. Molecular phylogeny of acariform mites (Acari, Arachnida): Strong conflict between phylogenetic signal and long-branch attraction artifacts. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 56 (1), s. 222-41, 2010. DOI: 10.1016/j.ympev.2009.12.020.
- ↑ Almir R Pepato, Carlos E.F. da Rocha, Jason A Dunlop. Phylogenetic position of the acariform mites: sensitivity to homology assessment under total evidence. „BMC Evolutionary Biology”. 10 (235), 2010.
- ↑ A.R. Pepato, P.B. Klimov. Origin and higher-level diversification of acariform mites – evidence from nuclear ribosomal genes, extensive taxon sampling, and secondary structure alignment. „BMC Evolutionary Biology”. 15, s. 178, 2015.
- ↑ Russell J. Garwood, Jason A. Dunlop. Three-dimensional reconstruction and the phylogeny of extinct chelicerate orders. „PeerJ”. 2 (e641), 2014. DOI: 10.7717/peerj.641.
- ↑ Jesús A. Ballesteros, Prashant P. Sharma. A Critical Appraisal of the Placement of Xiphosura (Chelicerata) with Account of Known Sources of Phylogenetic Error. „Systematic Biology”. 68 (6), s. 896-917, 2019. DOI: 10.1093/sysbio/syz011.