Henryk Umiastowski (ur. w 1878 – zm. 22 października 1953 w Gdańsku) – inżynier technolog, organizator przemysłu zbrojeniowego w II Rzeczypospolitej i stoczniowego po II wojnie światowej.

Życie edytuj

Studiował i ukończył Wydział Mechaniczny Instytutu Technologicznego w Petersburgu (1903)[1]. W okresie studiów był czynnym członkiem PPS[2]. Po studiach pracował w stoczni w Petersburgu. Podczas I wojny światowej służył jako starszy lejtnant w armii rosyjskiej. Był głównym inżynierem stoczni wojennej „Russud” w Nikołajewie, nadzorującym prace przy budowie pancernika Императрица Екатерина Великая[3].

W latach 1920-1932 dyrektor i naczelny inżynier Zakładów Starachowickich. W latach 1926-1928 pierwszy przewodniczący oddziału Stowarzyszenia Techników Polskich w Starachowicach[4][5]. Członek komitetu budowy kościoła Wszystkich Świętych w Starachowicach (1922-1923)[6]. W latach 1933-1939 dyrektor Warszawskiej Fabryki Kabli S.A i Wytwórni Elektrotechniki Motoryzacyjnej należących do 1935 do czeskiego koncernu Skoda, a po nacjonalizacji Państwowych Zakładów Lotniczych (PZL) we Włochach pod Warszawą[7]. Od 1935 członek Rady Polskiego Związku Przemysłowców Metalowych, a w latach 1937-1939 prezes zarządu Grupy Przemysłu Elektrotechnicznego PZPM. Był także członkiem Komisji Pracy Centralnego Związku Przemysłu Polskiego[8] oraz zarządu okręgu warszawskiego Ligi Morskiej i Kolonialnej (1935)[9].

Po II wojnie światowej z polecenia Eugeniusza Kwiatkowskiego pierwszy dyrektor naczelny Zjednoczenia Stoczni Polskich (1945-1946)[10][11], jego zastępcą był Witold Urbanowicz. Przez niespełna 11 miesięcy swojego urzędowania doprowadził do uruchomienia w kraju produkcji stoczniowej. Jego śmiały plan utworzenia konsorcjum przemysłowego polsko-duńsko-czeskiego, w formie spółki akcyjnej skarbu państwa z udziałem kapitału zagranicznego, był w istocie propozycją stworzenia rentownej produkcji stoczniowej opartej na zasadach kapitalistycznych. Przedstawienie tej koncepcji podczas konferencji 22 czerwca 1946 roku kosztowało go utratę stanowiska[12]. Następnie pracował jako inżynier w stoczni w Gdańsku. Autor opracowań dot. budowy statków, m.in. Usuwanie naprężeń w spawanym poszyciu okrętów (1948), Duże trawlery dla Portugalii (1948)[13].

Pochowany na Cmentarzu Centralnym - Srebrzysko w Gdańsku (rejon: V, nr kwatery: POL VI, rząd: 1, nr grobu: 69)[14].

Życie prywatne edytuj

Ożenił się z Marią z Taborskich, mieli syna absolwenta Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie - Witolda (1906-1972).

Przypisy edytuj

  1. Spis Inżynierów Technologów Polaków, [w:] Księga pamiątkowa inżynierów technologów Polaków wychowańców Instytutu Technologicznego w Petersburgu (w rocznicę stulecia uczelni), Warszawa 1933, s. 99
  2. Historia życia koleżeńskiego technologów Polaków, [w:] Księga pamiątkowa inżynierów technologów Polaków wychowańców Instytutu Technologicznego w Petersburgu (w rocznicę stulecia uczelni), Warszawa 1933, s. 44
  3. Marek Herma, Polscy oficerowie rosyjskiej marynarki wojennej a kadra oficerska odrodzonej Polski, Polski Petersburg [dostęp 10.08.2023]
  4. Historia Oddziału, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich (SIMP) w Starachowicach [dostęp 10.08.2023]
  5. Józef Piłatowicz, Ruch stowarzyszeniowy inżynierów i techników polskich do 1939 r., t. 2 T - Słownik polskich stowarzyszeń technicznych i naukowo-technicznych do 1939 r. Warszawa 2005, s. 39
  6. Dzieje parafii Wszystkich Świętych w Starachowicach. cz. 1 do 1974, na podstawie pracy ks. Romana Kuny. DOCPLAYER [dostęp 10.08.2023]
  7. Robert Gawkowski, Moja Dzielnica Włochy. Historia Włoch i Okęcia, Warszawa 2010, s. 96-97
  8. Sprawozdanie z działalności Polskiego Związku Przemysłowców detalowych w 1937 r., "Przemysł Metalowy" nr 12 z 15 czerwca 1938, s. 140, 144
  9. Sprawozdanie z działalności Ligi Morskiej i Kolonialnej 1. IV. 1933 - 1. IV. 1935, Warszawa 1935, s. 99
  10. Krzysztof Stefański, Jedność Robotnicza, Zespół Badań i Analiz Militarnych [10.08.2023]
  11. Jerzy Litwin, Z historii stoczni i przemysłu okrętowego w Polsce. Początki [1], PortalMorski.pl. [dostęp 10.08.2023]
  12. Lech Trawicki, Zapomniani konstruktorzy Sołdka, "Morze, statki i okręty" nr 11, 2010, [dostęp 10.08.2023]
  13. Usuwanie naprężeń w spawanym poszyciu okrętów, s. 39-41, Duże trawlery dla Portugalii s. 41-42, "Technika morza i wybrzeża" Rok III, nr 9-10 z września-października 1948,
  14. Umiastowski Henryk - Wyszukiwarka miejsca pochówku w Gdańsku [dostęp 10.08.2023]