ISO/IEC 646

ISO/IEC 646 (starsza nazwa: ISO 646) jest normą definiującą modyfikację 7-bitowego kodowania ASCII. Ustalono 10 pozycji, na których mogły być umieszczone znaki używane w języku kraju, który przyjął tę normę. Dodatkowo na dwóch innych pozycjach przewidziano alternatywne znaki walut.

Historia

Pierwsze prace nad wprowadzeniem możliwości kodowania znaków narodowych z zachowaniem możliwie daleko idącej kompatybilności z istniejącymi systemami zostały podjęte przez ECMA w grudniu 1960 roku. Pierwsza wersja normy ECMA została wydana 30 kwietnia 1965 r. jako ECMA-6, została przyjęta przez CCITT jako Międzynarodowy Alfabet Telegraficzny nr 5, w 1972 roku została przyjęta przez ISO jako ISO-646. Przyjęto podstawową wersję (zwaną IRV – ang. International Reference Version, czyli Międzynarodową Wersję Wzorcową), a kraje, które przyjęły tę normę, mogły wprowadzać swoje modyfikacje wyznaczonych pozycji. Początkowo planowano, że IRV będzie całkowicie zgodna z istniejącym kodowaniem ASCII, ale (podobno pod naciskiem krajów komunistycznych [1]) w efekcie przyjęto, że w IRV znak dolara ($) na pozycji 0x24 zostanie zastąpiony uniwersalnym znakiem waluty (¤). Stąd pojawiła się konieczność stosowania oznaczenia US-ASCII, by uniknąć pomyłek. W trzeciej wersji tej normy, pochodzącej z roku 1991 (odpowiednik szóstej wersji normy ECMA-6), przywrócono zgodność IRV i US-ASCII.

Norma ISO 646 doczekała się dwukrotnej nowelizacji: w 1983 i 1991 roku.

Kodowania ISO 646 były stosowane w latach 70 i 80. W komputerach 8-bitowych wchodzących na rynek od końca lat 70. za podstawę przyjęto stosowanie 8-bitowego kodowania znaków. Stosowane strony kodowe w zakresie 0x00 ÷ 0x7F były całkowicie zgodne z US-ASCII, do kodowania znaków narodowych i specjalnych wykorzystano zakres 0x80 ÷ 0xFF. Do chwili obecnej w użyciu pozostała wyłącznie wersja US-ASCII.

Zestaw znaków

Zestaw wspólny

Dla znaków narodowych przeznaczono następujące pozycje: 0x40, 0x5B, 0x5C, 0x5D, 0x5E, 0x60, 0x7B, 0x7C, 0x7D I 0x7E. Dodatkowo dwie pozycje: 0x23 i 0x24 przeznaczono na alternatywne znaki walut. Wszystkie pozostałe pozycje są zgodne z ASCII.

	x0	x1	x2	x3	x4	x5	x6	x7	x8	x9	xA	xB	xC	xD	xE	xF
0x	Znaki kontrolne
1x	Znaki kontrolne
2x	Spacja	!	"	0x23	0x24	%	&	'	(	)	*	+	,	-	.	/
3x	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	:	;	<	=	>	?
4x	0x40	A	B	C	D	E	F	G	H	I	J	K	L	M	N	O
5x	P	Q	R	S	T	U	V	W	X	Y	Z	0x5B	0x5C	0x5D	0x5E	_
6x	0x60	a	b	c	d	e	f	g	h	i	j	k	l	m	n	o
7x	p	q	r	s	t	u	v	w	x	y	z	0x7B	0x7C	0x7D	0x7E

Znaki na fioletowym tle są znakami sterującymi. Pozycje z żółtym tłem są przeznaczone na znaki narodowe.

Odmiany narodowe

Wybrane kodowania odmian narodowych ISO/IEC 646:

Oznaczenie	Kraj	Norma krajowa	Pozycja
Oznaczenie	Kraj	Norma krajowa	0x23	0x24	0x40	0x5B	0x5C	0x5D	0x5E	0x60	0x7B	0x7C	0x7D	0x7E
IRV	—	—	#	$ ¹⁾	@	[	\	]	^	`	{	\|	}	~
US	USA	ANSI X3.4	#	$	@	[	\	]	^	`	{	\|	}	~
CA	Kanada	CSA Z243.4	#	$	à	â	ç	ê	î	ô	é	ù	é	û
CH	Szwajcaria	?	ù	$	à	é	ç	ê	î	ô	ä	ö	ü	û
DE	Niemcy	DIN 66003	#	$	§	Ä	Ö	Ü	^	`	ä	ö	ü	ß
ES	Hiszpania	?	£	$	§	¡	Ñ	¿	^	`	°	ñ	ç	~
FI	Finlandia	?	#	$	@	Ä	Ö	Å	Ü	é	ä	ö	å	ü
FR	Francja	NF Z 62-010	£	$	à	°	ç	§	^	`	é	ù	é	¨
GB	Wlk. Brytania	BS 4730	£	$	@	[	\	]	^	`	{	\|	}	~
IT	Włochy	?	£	$	§	°	ç	é	^	ù	à	ò	ù	ì
NL	Holandia	?	£	$	¾	ÿ	½	\|	^	`	¨	ƒ	¼	´
NO	Norwegia	NS 4551-1	#	$	@	Æ	Ø	Å	^	`	æ	ø	å	~
PT	Portugalia	?	#	$	@	Ã	Ç	Õ	^	`	ã	ç	õ	~
SE	Szwecja	SEN 850200 B	#	$	É	Ä	Ö	Å	Ü	é	ä	ö	å	ü

¹⁾ w wersjach sprzed 1991 r. na tej pozycji znajdował się uniwersalny znak waluty (¤)

Język polski

Polska wersja była uregulowana normą BN-74/3101-01. Ponieważ język polski używa aż 18 liter ze znakami diakrytycznymi (9 małych i 9 wielkich), możliwe było unormowanie jedynie małych liter.

Zestaw znaków:

Pozycja
0x23	0x24	0x40	0x5B	0x5C	0x5D	0x5E	0x60	0x7B	0x7C	0x7D	0x7E
#	zł	ę	ź	\	ń	ś	ą	ó	ł	ż	ć