In hoc signo vinces
In hoc signo vinces („pod tym znakiem zwyciężysz”) – słowa, jakie pod świecącym krzyżem na niebie miał usłyszeć Konstantyn Wielki w czasie marszu na Rzym, przed stoczeniem bitwy z Maksencjuszem, tzw. bitwy przy moście Mulwijskim w 312 roku.
Po raz pierwszy o wizji Konstantyna informuje Laktancjusz (O śmierci prześladowców, 44), pisząc, iż tuż przed bitwą Konstantyn otrzymał z nieba polecenie umieszczenia na tarczach swoich żołnierzy monogramu złożonego z greckich liter chi (X) i rho (P). O wizji takiej nic nie wspomina jednak Historia kościelna Euzebiusza z Cezarei. Dopiero w Vita Constantini (1,27n.) legenda została podana w znanej powszechnie formie: kilka dni przed bitwą Konstantyn miał ujrzeć na niebie świetlisty krzyż[1].
Krytycy uważają, że symbol z wizji Konstantyna dopiero w późniejszym okresie został powiązany przez chrześcijańskich pisarzy z monogramem Chi Rho (☧), symbolizującym Chrystusa. W rzeczywistości Konstantyn mógł posłużyć się starym solarnym symbolem sześcioramiennej gwiazdy. Dowodem na to może być fakt, iż w czasie bitwy przy moście Mulwijskim i jeszcze w kilka lat po tym wydarzeniu cesarz był wyznawcą Sol Invictus[2]. Współczesny Konstantynowi pogański panegiryk wspomina o innej wizji, stricte pogańskiej, jakiej miał doświadczyć cesarz w 310 roku nad rzeką Mozą, kiedy to objawili mu się Apollo i Wiktoria, wręczając wieńce laurowe z monogramem XXX[3].
Zdaniem niektórych Konstantyn mógł doświadczyć tzw. halo, zjawiska optycznego związanego z załamaniem się promieni słonecznych[4].
Nawiązania
edytujLegenda podobna do tej o Konstantynie związana jest z osobą króla duńskiego Waldemara II, który podczas bitwy z Estończykami w 1219 roku także miał ujrzeć na niebie ognisty krzyż, umieszczony następnie na fladze Danii[5].
Sentencja została użyta m.in. w herbie czeskiego miasta Pilzna.
Przypisy
edytuj- ↑ Averil Cameron: Późne cesarstwo rzymskie. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2005, s. 71. ISBN 83-7469-163-8.
- ↑ Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Warszawa: Iskry, 2006, s. 555-556. ISBN 83-207-1748-5.
- ↑ Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Warszawa: Iskry, 2006, s. 550-551. ISBN 83-207-1748-5.
- ↑ Rodney Castleden: Wydarzenia, które zmieniły losy świata. Warszawa: Don Wydawniczy Bellona, 2008, s. 102. ISBN 978-83-11-11412-8.
- ↑ Inga Grześczak: Ścieżki śródziemnomorskie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2002, s. 156. ISBN 83-214-1284-X.
Linki zewnętrzne
edytuj- Jakub Kozłowski: O wizji Konstantyna uwag kilka. Histmag.org, 2009-02-23. [dostęp 2013-02-03]. (pol.).