Inspektorat Kołomyja Armii Krajowej

Inspektorat Kołomyja Armii Krajowej – terenowa struktura Okręgu Stanisławów Armii Krajowej. Kryptonim „Bizmut”, „62”, „Australia”.

Inspektorat
Armii Krajowej

Historia
Państwo	Polskie Państwo Podziemne
Rozformowanie	1944
Organizacja
Kryptonim	„Bizmut”, „62”, „Australia”
Formacja	ZWZ, AK
Rodzaj wojsk	partyzantka
Podległość	Okręg Stanisławów AK

Formowanie i działania

Konspiracja w Kołomyi rozpoczęła się prawie natychmiast po wkroczeniu wojsk bolszewickich 19 września 1939. Organizatorami podziemia byli przede wszystkim kolejarze oraz nieliczni młodzi oficerowie, głównie rezerwy, i zawodowi podoficerowie 49 hps, którym udało się wtopić w społeczność i uniknąć aresztowań.

Na przełomie 1943 i 1944 działał w inspektoracie partyzancki oddział o kryptonimie 1/49 w rejonie Nadworna – Bitków, który potem chronił przed nacjonalistami ukraińskimi, własowcami i niemieckimi dezerterami polskie wsie Św. Józef i Św. Stanisław, kontrolując skrzyżowanie dróg w rejonie Kołomyja – Otynia – Stanisławów.

W ramach Akcji „Burza” w obwodach Kołomyja, Horodenka – Śniatyń, Kosów i Nadworna miał być odtworzony 49 Huculski pułk strzelców. Szybkie zajęcie przez wojska radziecki na przełomie marca i kwietnia 1944 większej części obszaru Inspektoratu uniemożliwiło realizację tych zamierzeń.

Akcja „Burza” w Inspektoracie rozpoczęła się w marcu 1944. Walczyło ok. 900 zaprzysiężonych żołnierzy podziemia w tym ok. 500 członków samoobrony.

Skład organizacyjny inspektoratu

Struktura organizacyjna podana za Atlas polskiego podziemia niepodległościowego:

• Obwód Kosów-Kołomyja
• Obwód Horodenka-Śniatyn
• Obwód Nadwórna

Komendanci Inspektoratu

• sierż. pchor. Kazimierz Biłejczuk ps. „Buława” – do połowy 1942
• ppor. Władysław Szast ps. „Bóbr”

Bibliografia

• Ryszard Brykowski: 49 Huculski pułk piechoty. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-03-2.
• Jerzy Węgierski: Armia Krajowa w okręgach Stanisławów i Tarnopol. Kraków: Platan, 1996. ISBN 83-85222-85-5.
• Tadeusz Krząstek, Jerzy Tomczyk: W 55 rocznicę powstania Armii Krajowej". Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1997. ISBN 83-86268-63-8. Brak numerów stron w książce
• Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: „Mówią wieki” nr 9/1986.
• Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956. Warszawa: Lublin: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.