Wikipedia

Irena Duchowska

polska poetka

Irena Duchowska (ur. 24 lipca 1955 w Słomiance) – urodzona i mieszkająca na Litwie polska poetka, pedagog, działaczka społeczna, wielokrotnie nagradzana za krzewienie języka oraz kultury polskiej na Litwie. Uhonorowana Srebrnym Krzyżem Zasługi RP za wybitne zasługi w propagowaniu literatury polskiej.

Irena Duchowska
Data i miejsce urodzenia

24 lipca 1955
Słomianka

Narodowość

polska

Alma Mater

Wileński Instytut Pedagogiczny

Dziedzina sztuki

literatura

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi

Życiorys edytuj

 
Budynek dawnej szkoły podstawowej w Borejkowszczyźnie

Irena Duchowska urodziła się nieopodal Borejkowszczyzny, we wsi Słomianka[1]. W Borejkowszczyźnie, w budynku, w którym w latach od 1853–1862 mieszkał Władysław Syrokomla, mieściła się szkoła podstawowa imienia pisarza, do której uczęszczała[2].

Studiowała w Wileńskim Instytucie Pedagogicznym. Po studiach wyjechała na Kowieńszczyznę[3]. W latach 1977–2008 uczyła fizyki w szkole średniej w Akademii, w rejonie kiejdańskim, w środkowej części Litwy. Kolejno uzyskała tytuły konsultanta rejonu kiejdańskiego w dziedzinie reformy szkolnictwa na Litwie, starszego nauczyciela, później – nauczyciela metodyka. Przez wiele lat była członkiem rady szkoły. Jej uczniowie uzyskiwali czołowe lokaty w rejonowych olimpiadach fizyki, zdobywając wyróżnienia państwowe[1][4].

W 1994 roku założyła i została prezesem Koła Związku Polaków na Litwie, funkcjonującego od 1996 roku jako Oddział ZPL „Lauda”. W 2000 roku w jego ramach założyła Stowarzyszenie Polaków Kiejdan[5][6][7]. Irena Duchowska redaguje i wydaje gazetkę „Głos z Laudy” i jest organizatorką Festynów Kultury Polskiej „Znad Issy”[8]. W 1994 roku założyła także Szkółki Języka Polskiego w rejonie kiejdańskim, w 1998 roku założyła Polski Zespół Pieśni Ziemi Kiejdańskiej „Issa”, którego jest prezesem i dla którego pisze piosenki[5][9][10]. W 2003 roku znalazła się na liście dziesięciu najpopularniejszych Polaków na Litwie[1][3][4].

Od 2005 roku jest członkiem Polskiego Stowarzyszenie Autorów, Dziennikarzy i Tłumaczy w Europie (APAJTE) z siedzibą w Paryżu, a od 2010 roku członkiem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. Od 2010 roku jest również prezesem Polskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku na Laudzie[11]. Jest także organizatorką spotkań Taizé na Laudzie[4]. Jest też organizatorką Dni Kultury Polskiej na Laudzie i Żmudzi, spotkań literackich, obchodów Świąt Niepodległości RP, Konstytucji 3 Maja i spotkań okolicznościowych z rodakami[3][12].

Twórczość edytuj

Duchowska pisała wiersze od wczesnej młodości. Namówiona przez rodzinę i przyjaciół zdecydowała się na ich publikację. Ukazały się one w antologiach i almanachach poetyckich, m.in. w zbiorze Nie damy pogrześć mowy wydanym w Paryżu przez wydawnictwo Editon APAJTE, Poezji dzisiaj, wydanym w Warszawie przez Ibis. Jej wiersze ukazały się także w „Panoramie Kresowej” w Łomży, „Podstawach Narodowych” w Lublinie, „Biedroneczce” w Ciechanowcu, „Magazynie Wileńskim” i „Kurierze Wileńskim”, „Tygodniku Wileńszczyzny”, „Spotkaniach”, „Rinkos aikšt” w Kiejdanach i innych[1][4].

Wiosną 2004 roku nawiązała kontakt ze Świętokrzyskim Towarzystwem Regionalnym, którego obecnie jest członkiem honorowym, co zaowocowało wydaniem trzech zbiorków poetyckich: Znad Issy (2004), Głos z Laudy (2005) i Mój Testament (2006)[13][14][15]. W 2007 roku w Kiejdanach wydany został polsko-litewski tomik wierszy Miraże w tłumaczeniu syna, Kazimierza Duchowskiego. Krytycy podkreślają walory językowe, plastyczność wypowiedzi poetyckiej oraz patriotyczne przesłania utworów. W 2016 roku ukazał się tom We mgle, a w 2018 roku tom W zielonej dolinie, oba wydane w serii Biblioteczka Kurpiowska[16][17]. W jej wierszach widoczne są wpływy zarówno jej rodzinnej Wileńszczyzny, jak i obecnej „małej ojczyzny” – regionu sienkiewiczowskiej Laudy. Autorka porusza trudne problemy Polaków zamieszkujących tereny Kowieńszczyzny oraz zanikanie polskich tradycji i języka w tym regionie[13][18].

Nagrody i wyróżnienia edytuj

  • 2000: Srebrny Krzyż Zasługi za wybitne zasługi w propagowaniu literatury polskiej[19],
  • 2004: Medal ZG Związku Polaków Litwy „Za zasługi w krzewieniu polskości na Litwie”[20],
  • 2009: Złota Odznaka ZG Związku Polaków Litwy „Za zasługi w krzewieniu polskości na Litwie”[21],
  • 2009: Dyplom uznania Ambasady RP w Wilnie za krzewienie języka oraz kultury polskiej na Litwie[3],
  • 2011: Srebrny Medal Zarządu Krajowego Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”[4],
  • 2014: Literacka nagroda im. Witolda Hulewicza[22],
  • 2017: Honorowy Obywatel Gminy Kadzidło oraz laureatka Kurpiowskiego Nepomuka[23].

Wybrane dzieła edytuj

  • 2004: Znad Issy
  • 2005: Głos z Laudy
  • 2006: Mój testament
  • 2007: Miraże
  • 2014: Sentymenty
  • 2016: We mgle
  • 2018: W zielonej dolinie

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Irena Duchowska. Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie. [dostęp 2019-07-04].
  2. ↑ Borejkowszczyzna. Dwory i Pałace Pogranicza. [dostęp 2019-07-04].
  3. ↑ a b c d „We mgle” – tomik wierszy Ireny Duchowskiej. Urząd Gminy Kadzidło. [dostęp 2019-07-04].
  4. ↑ a b c d e Arena 2012 ↓, s. 15.
  5. ↑ a b Stowarzyszenie. Stowarzyszenie Polaków Kiejdan. [dostęp 2019-07-04].
  6. ↑ Obchody 15-lecia ZPL w Wileńskim Oddziale Rejonowym. Tygodnik Wileńszczyzny. [dostęp 2019-07-04].
  7. ↑ Z okazji Dnia Niepodległości Polski. Tygodnik Wileńszczyzny. [dostęp 2019-07-04].
  8. ↑ Jubileuszowy Festyn Kultury Polskiej „Znad Issy”. Wilnoteka. [dostęp 2019-07-04].
  9. ↑ Duchowska 2012 ↓, s. 16.
  10. ↑ Zespół „Issa”. Stowarzyszenie Polaków Kiejdan. [dostęp 2019-07-04].
  11. ↑ „Polskość Sercem Wspominana” – spotkanie z poetką Ireną Duchowską.. Lubiejewo.pl. [dostęp 2019-07-04].
  12. ↑ Duchowska 2012 ↓, s. 16–19.
  13. ↑ a b Spotkania z Jerzym Fąfarą i Ireną Duchowską. Frysztak24.pl. [dostęp 2019-07-04].
  14. ↑ Irena Duchowska. W.bibliotece.pl. [dostęp 2019-07-04].
  15. ↑ Duchowska, Irena (1955-). NUKAT. [dostęp 2019-07-04].
  16. ↑ Ukazał się tomik wierszy „We mgle” Ireny Duchowskiej. Wilnoteka. [dostęp 2019-07-04].
  17. ↑ Tomik Ireny Duchowskiej W zielonej dolinie Biblioteczka Kurpiowska, t. 24. Urząd Gminy Kadzidło. [dostęp 2019-07-04].
  18. ↑ O Poetce zatroskanej. Związek Polaków na Litwie. [dostęp 2019-07-04].
  19. ↑ M.P. z 2000 r. nr 35, poz. 716
  20. ↑ Spotkanie z pisarzami i działaczami polskimi na Litwie. Jasielski Portal Informacyjny. [dostęp 2019-07-04].
  21. ↑ Promocja książki Ireny Duchowskiej. Moja Ostrołęka. [dostęp 2019-07-04].
  22. ↑ Gala 2014. Stowarzyszenie im. Witolda Hulewicza. [dostęp 2019-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-04)].
  23. ↑ Wręczono Nepomuki – nagrody dla Honorowych Obywateli Gminy Kadzidło. Moja Ostrołęka. [dostęp 2019-07-04].

Bibliografia edytuj

  • Arena. Irena Duchowska. „ARENA Pismo Międzynarodowego Stowarzyszenia Polskich Dziennikarzy, Pisarzy i Artystów Kraków-Malmö”, s. 15, 2012. 
  • Irena Duchowska. Na Laudzie litewskiej. „ARENA Pismo Międzynarodowego Stowarzyszenia Polskich Dziennikarzy, Pisarzy i Artystów Kraków-Malmö”, s. 16-19, 2012. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Irena_Duchowska&oldid=73070415”