Józef Wielhorski
Józef Wielhorski herbu Kierdeja (ur. 1759 w Horochowie, zm. 1817 w Rusinowie) – generał dywizji armii Księstwa Warszawskiego, minister prezydujący w Komisji Rządowej Wojny Królestwa Polskiego do 1816 roku[1], senator-wojewoda Królestwa Polskiego, radca stanu w Radzie Stanu Księstwa Warszawskiego w 1812 roku[2], zastępca ministra wojny[3], kawaler maltański, odznaczony Orderem Orła Białego (1815), Orderem Virtuti Militari i Legią Honorową[3].
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Minister wojny | |
| Okres |
od 9 grudnia 1815 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
 Józef Wielhorski na litografii Seweryna Oleszczyńskiego | |
 Kierdeja | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
|
| |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys edytuj
Oficer wojsk austriackich. Od 1789 w Wojsku Polskim i w stopniu rotmistrza uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792, walczył w kampanii wołyńskiej. Po kapitulacji wyjechał do Wiednia.
Po wybuchu insurekcji kościuszkowskiej 1794 wrócił do służby w stopniu pułkownika. Wysłany do Paryża z zadaniem uzyskania tam pomocy dla Polski. Po upadku insurekcji pozostał we Francji i usiłował nakłonić Komitet Ocalenia Publicznego do sformowania polskiego korpusu przy rewolucyjnej armii francuskiej.
Później związał się z J. H. Dąbrowskim i włączył do prac nad tworzeniem Legionów Polskich we Włoszech. Generał z 1797 z nominacji francuskiej. W latach 1797-1802 w Legionach Polskich we Włoszech, dowódca 1 Legii. Odbył kampanie włoską i pod Mantuą dostał się do niewoli austriackiej. Na znak protestu przeciwko zawarciu pokoju z Austrią podał się do dymisji i powrócił do kraju.
W 1809 organizator sił zbrojnych w Krakowskiem i Kieleckiem w związku z najazdem Austriaków. Po jego odparciu w armii Księstwa Warszawskiego, od 8 sierpnia 1809 szef Wydziału Potrzeb Wojennych Rządu Centralnego Wojskowego Tymczasowego Obojga Galicji (na obszarze ziem odzyskanych z zaboru austriackiego). W 1810 dyrektor Administracji Żywności armii Księstwa Warszawskiego. Od 1811 zastępca ministra wojny (ks. Józefa Poniatowskiego) i generał dywizji. Chory, na czas kampanii moskiewskiej pozostał z nieznacznymi siłami w Warszawie.
W l. 1815-1816 formalnie minister wojny Królestwa Polskiego i senator. Syn Michała Wielhorskiego, kuchmistrza litewskiego, brat gen. Michała Wielhorskiego i targowiczanina Jerzego Wielhorskiego.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej.
Należał do loży wolnomularskiej Bracia Zjednoczeni[4].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Andrzej Biernat , Ireneusz Ihnatowicz , Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 572.
- ↑ Kalendarzyk Polityczny Piiarski Na Rok Przestępny 1812, Warszawa 1812, s. 77.
- ↑ a b Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 284.
- ↑ Jan Pachoński, Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich 1796-1807, Kraków 1998, s. 331.
Bibliografia edytuj
- H. P. Kosk, Generalicja polska, t. 2 wyd.: Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001
Linki zewnętrzne edytuj
- Józef Wielhorski – publikacje w bibliotece Polona