James Martin Brabazon (ur. 18 lutego 1972) − brytyjski reżyser filmów dokumentalnych, dziennikarz, pisarz[1].

James Brabazon
Data urodzenia

18 lutego 1972

Zawód

reżyser
dziennikarz

Brabazon jest znany ze swoich prac w miejscach konfliktów zbrojnych[2]. Po raz pierwszy świat usłyszał o nim, kiedy jako jedyny z dziennikarzy udokumentował rebeliantów LURD walczących przeciwko prezydentowi Liberii – Charlesowi Taylorowi podczas Drugiej Liberyjskiej Wojny Domowej[3].

Podczas pobytu w Liberii, Martin napotkał południowoafrykańskiego najemnika – Nicka du Toit i zatrudnił go jako swojego ochroniarza[4]. W swojej książce "Mój przyjaciel najemnik", Brabazon opowiada o doświadczeniach z liberyjskiej wojny domowej, o swojej przyjaźni z Nickiem i o jego roli podczas nieudanej próbie zamachu stanu w Gwinei Równikowej[4].

W 2013 roku James stworzył razem z HBO dokument "Którędy stąd na linię frontu? Życie i czas Tima Hetheringtona."[5] Dokument ten opowiada historię fotografa – Tima Hetheringtona, bliskiego przyjaciela i współpracownika Brabazona, który zginął podczas fotografowania wojny domowej w Libanie w kwietniu 2011 roku[6]. Dokument został nominowany do Oscara w kategorii Najlepszy Film Dokumentalny[7].

Początki kariery edytuj

James ukończył studia magisterskie na Uniwersytecie Cambridge w 1994 roku[1]. Rozpoczął swoją karierę jako fotoreporter w Londynie i Paryżu. Później przeniósł się do Nairobi w Kenii w celu podjęcia pracy jako producent wiadomości telewizyjnych przy współpracy z Kenijską agencją Camerapix[1].

Liberyjska Wojna Domowa edytuj

W maju 2002 roku Brabazon wyruszył w podróż do ogarniętej wojną domową Liberii[8]. Skontaktował się z organizacją Liberyjczycy Zjednoczeni na rzecz Pojednania i Demokracji (LURD), która była bardzo liczną jednak, nieudokumentowaną grupą walczącą przeciwko prezydentowi Charlesowi Taylorowi[4].

Reporter podjął marsz przez Liberię w kierunku jej stolicy – Monrovii, zostając jedynym dziennikarzem, który pokazał liberyjskich partyzantów światu[3]. James zachował obiektywność, mówił o zbrodniach popełnionych przez LURD, na przykład o torturowaniu więźniów sił rządowych, czy zabijaniu więźniów wojennych w celu rytualnego kanibalizmu. Jednakże Brabazon zaprzeczał, jakoby afrykański buntownik miał być krwiożerczą bestią:

"Rzeczą, która mnie najbardziej zaniepokoiła, było to, że po odrzuceniu znamion wojny, ci ludzie byli tacy sami jak ja i ty... Pod koniec dnia patrzyłeś w oczy kogoś, kto jest po prostu wyczerpanym więźniem i to co naprawdę widzisz, to twoje własne odbicie".[3]

Brabazon stwierdził, że po powrocie z Liberii skutecznie udało mu się wyleczyć zespół stresu pourazowego[8].

W październiku 2002 roku i czerwcu 2003 Brabazon dwa razy podróżował do Liberii, ostatni raz z fotografem Timem Hetheringtonem[8].

Podstawami filmów dokumentalnych Brabazona "Liberia: Podróż bez map (2002)" i "Liberia: Niedomowa Wojna (2004)" stały się zdarzenia, które obserwował podczas wojny domowej w Liberii[1].

"Mój przyjaciel najemnik" edytuj

W Liberii, James spotkał Nicka du Toit, południowoafrykańskiego najemnika, handlarza bronią. Brabazon zatrudnił go jako swojego ochroniarza i szybko go polubił. Mimo, związanego z przeszłością weterana epoki apartheidu RPA, niepokoju reportera, zaprzyjaźnił się on z Nickiem[4].

Podczas pobytu we Wschodniej Afryce w 2003, Nick poinformował Brabazona o swoim udziale w spisku przeciwko prezydentowi Gwinei Równikowej – Teodorowi Obiangowi. Du Toit zaoferował reporterowi możliwość sfilmowania przebiegu akcji. Martin zgodził się udokumentować operację. Jednakże Brabazon nie dostał żadnej wiadomości od du Toita potwierdzającej, że wszystko idzie zgodnie z planem i ostatecznie nie znalazł się na pokładzie samolotu lecącego do Gwinei[8].

Próba obalenia Obianga zakończyła się fiaskiem, kiedy władze Zimbabwe odkryły, że samolot, którym leciał Nick miał być użyty do przewiezienia ludzi i sprzętu do Gwinei Równikowej[9]. Ta próba zamachu zyskała międzynarodowy rozgłos wkrótce po tym, jak okazało się, że sir Mark Thatcher, syn byłej premier Wielkiej Brytanii – Margaret Thatcher, był zaangażowany w finansowanie spisku[10].

Nick du Toit został aresztowany w Gwinei Równikowej razem z czternastoma innymi mężczyznami[11]. Oskarżony jako dowódca grupy, du Toit ostatecznie został uznany za winnego i skazany za zdradę na 34 lata więzienia w niesławnym Playa Negra (z hiszp. "Czarna Plaża")[12]. Został ułaskawiony przez prezydenta Obianga w 2009 roku po odbyciu pięciu lat i ośmiu miesięcy kary[8].

Du Toit twierdził, że w czasie odbywania kary był torturowany, bity i głodzony[11]. Brabazon mówił, że odczuwał zarówno poczucie winy, jak i ogromną ulgę, że nie podzielił losu Nicka[4].

Wspomnienia Jamesa "Mój przyjaciel najemnik" (w Polsce książka wydana przez Wydawnictwo A.A.B w 2012 roku, przełożone przez Stanisława Kroszczyńskiego) opowiada historię przyjaźni autora i Nicka, a także historię zdarzeń poprzedzającej próbę zamachu[8].

W marcu 2014 roku radio NPR w ramach serii "Snap Judgment" Brabazon udzielił wywiadu. Mówił o swoich przemyśleniach dotyczących jego pracy w Liberii i przyjaźni z du Toitem[4].

Inne prace edytuj

W 2013 roku James wyprodukował dokument "Którędy stąd na linię frontu? Życie i czas Tima Hetheringtona ."[5], który został nominowany do Oscara[7]. Film został wyemitowany na HBO i BBC Storyville, a opowiadał on o fotografie Timie Hetheringtonie, który był przyjacielem Brabazona[13]. Hetherington został zabity podczas kręcenia materiałów o wojnie domowej w Libanie w kwietniu 2011 roku. Brabazon i Hetherington spotkali się w Londynie w czasie, kiedy James przygotowywał film „Liberia: Niedomowa Wojna”[8].

Brabazon wyprodukował 21 filmów w serii Channel 4 "Nieudokumentowany Świat"[14]. Kraje, które odwiedził w ramach tej serii to: Somalia, Indie, Wybrzeże Kości Słoniowej, Kolumbia, Angola, Kamerun, Papua-Nowa Gwinea i Syria. James stworzył także sześć dokumentów dla Channel 4 w serii "Dispatches"[15].

Dodatkiem do jego pracy jako reżysera i fotografa stanowiły teksty, które pojawiły się w Newsweeku, magazynie The Guardian Weekend, Monocle i The Independent[15].

W 2006 roku Brabazon został powołany jako biegły sądowy w sprawie zbrodni wojennych Guus Kouwenhovena – pracującego w Liberii podczas kadencji Charlesa Taylora[16].

Życie prywatne edytuj

James Brabazon mieszka w Wielkiej Brytanii[14].

Przypisy edytuj

  1. a b c d Brabazon Archive. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-04)].
  2. RoryPeckTrust. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-13)].
  3. a b c The Guardian.
  4. a b c d e f NPR.
  5. a b Front Line Club.
  6. HBO.
  7. a b Strona nagrody.
  8. a b c d e f g James Brabazon: Mój przyjaciel najemnik. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2012.
  9. Archiwum wiadomości CNN.
  10. Informacje BBC.
  11. a b The Guardian.
  12. Informacje BBC.
  13. Program BBC.
  14. a b Strona internetowa.
  15. a b Strona internetowa.
  16. Wiadomości Irin News.