Janusz Marszalec

polski historyk

Janusz Ryszard Marszalec (ur. 1968 w Starogardzie Gdańskim) – polski historyk, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii o specjalności historia najnowsza Polski[1], w latach 2008–2017 i od 2024 zastępca dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku[2][3], w 2008 doradca premiera Donalda Tuska w jego pierwszym rządzie.

Janusz Marszalec
Data i miejsce urodzenia

1968
Starogard Gdański

Zawód, zajęcie

historyk

Tytuł naukowy

dr

Alma Mater

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Odznaczenia
Medal „Pro Patria” Medal „Pro Memoria”

Życiorys

edytuj

W 1992 ukończył historię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim[4], a następnie uczestniczył w seminarium doktoranckim KUL z zakresu historii najnowszej, gdzie pod kierunkiem prof. dr. hab. Tomasza Strzembosza przygotował rozprawę pt. „Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego w powstaniu warszawskim” obronioną w 1998[1]. W latach 1992–1993 pracował jako kustosz w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie, był również dziennikarzem i nauczycielem w szkołach średnich w Starogardzie Gdańskim. W latach 1998–2000 pracował jako urzędnik państwowy na stanowiskach kierowniczych[4]. Od września 2000 do stycznia 2007 pełnił funkcję naczelnika Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku[5][6]. W styczniu 2008 przeszedł do pracy w Biurze Edukacji Publicznej IPN w Warszawie. Od 1 grudnia 2008 do 6 kwietnia 2017 pełnił funkcję wicedyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Następnie objął funkcję zastępcy dyrektora Muzeum Gdańska[7]. Zasiada w Pomorskiej Radzie Kultury (I kadencja 2018–2021)[8][9][10]; (II kadencja od 2021)[11][12]. W kwietniu 2024 objął stanowisko zastępcy dyrektora w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku[13]. Od 2024 członek Rady Muzeum przy Muzeum – Dom Rodziny Pileckich[14].

Zainteresowania badawcze

edytuj

Zainteresowania badawcze Janusza Marszalca koncentrują się wokół problematyki konspiracji w okresie II wojny światowej (m.in. jest autorem kilkudziesięciu haseł opublikowanych w Wielkiej Ilustrowanej Encyklopedii Powstania Warszawskiego) oraz publikacji na temat dziejów AK, GL, AL oraz aparatu bezpieczeństwa publicznego PRL i Grudnia 1970[4]. Jest także autorem haseł do Atlasu polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956 pod red. R. Wnuka i in., opracowań na temat aparatu bezpieczeństwa PRL oraz współautorem książki „To nie na darmo. Grudzień '70 w Gdańsku i Gdyni. Historia – dokumenty – fotografie – multimedia”[6]. Jest reżyserem i autorem scenariusza filmu dokumentalnego „Pamiętajcie Grudzień”. Wyreżyserował również (wspólnie z Iwoną Bartólewską) fabularyzowany film dokumentalny (2007). Jest autorem i współautorem wielu wystaw historycznych, projektów edukacyjnych, dokumentacyjnych oraz popularyzatorskich, realizowanych z pracownikami Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Gdańsku w latach 2000–2008. Od 2007 jest przewodniczącym Klubu Historycznego im. Stefana Roweckiego „Grota” Trójmiasto.

Nagrody

edytuj

W 2000 otrzymał Nagrodę Historyczną „Polityki” za debiutancką książkę „Ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego w powstaniu warszawskim”[15]. Został także laureatem Nagrody Naukowej KLIO (2000) za wybitny wkład w badania historyczne ufundowanej przez Porozumienie Wydawców Książki Historycznej[16] oraz Nagrody im. Jana Górskiego przyznawanej przez Towarzystwo Miłośników Historii w Warszawie[4], a także medalu „Pro memoria”, medalu „Za upamiętnianie walk o Warszawę 1939–1945” oraz medalu „Pro Patria”[2].

Przypisy

edytuj
  1. a b Dr Janusz Ryszard Marszalec, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2012-08-13].
  2. a b Spotkanie Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” w Trójmieście z okazji obchodów 70. rocznicy przemianowania Związku Walki Zbrojnej na Armię Krajową. udskior.gov.pl. [dostęp 2012-08-13]. (pol.).
  3. Konflikt wokół projektu Muzeum II Wojny Światowej. trojmiasto.gazeta.pl, 2010-09-10. [dostęp 2012-08-13]. (pol.).
  4. a b c d VIII Kawiarnia Naukowa BFN. festiwal.gda.pl. [dostęp 2012-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-10)]. (pol.).
  5. IPN zaprasza na wykład. wiadomosci.gazeta.pl, 2005-01-17. [dostęp 2012-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-15)]. (pol.).
  6. a b Od zniewolenia do wolności. Studia historyczne. isppan.waw.pl. [dostęp 2012-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-16)]. (pol.).
  7. Zarząd i Rada Muzeum Gdańska: Muzeum Historyczne Miasta Gdańska [online], muzeumgdansk.pl [dostęp 2020-04-18] (pol.).
  8. O kulturze, tożsamości Pomorzan, wolności i edukacji. Nominacje i pierwsze spotkanie Pomorskiej Rady Kultury [online], pomorskie.eu [dostęp 2021-01-04] (pol.).
  9. Powołano Pomorską Radę Kultury [online], trojmiasto.pl [dostęp 2018-03-07] (pol.).
  10. Dyrektor MDK w Człuchowie Adam Bondarenko mówi o pierwszej kadencji Pomorskiej Rady Kultury. "Spotykaliśmy się online" (ROZMOWA) [online], weekendfm.pl [dostęp 2021-05-30] (pol.).
  11. Powołanie Pomorskiej Rady Kultury II kadencji [online], bip.pomorskie.eu [dostęp 2022-06-19] (pol.).
  12. Skład Pomorskiej Rady Kultury na lata 2021-2024: [online], weekendfm.pl [dostęp 2022-06-19] (pol.).
  13. Prof. dr hab. Rafał Wnuk rozpoczął prace jako p.o. dyrektora MIIWŚ. muzeum1939.pl. [dostęp 2023-04-02]. (pol.).
  14. Z A R Z Ą D Z E N I E M I N I S T R A K U L T U R Y I D Z I E D Z I C T WA N A R O D O W E G O z dnia 30 kwietnia 2024 r. w sprawie powołania członków Rady Muzeum przy Muzeum – Dom Rodziny Pileckich [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 2 maja 2024 (pol.).
  15. Uroczystość wręczenia Nagród Historycznych „Polityki”. prezydent.pl, 2000-12-08. [dostęp 2019-12-08].
  16. XVIII Targi Książki Historycznej – POROZUMIENIE WYDAWCÓW KSIĄŻKI HISTORYCZNEJ.