Janusz Szczodrak
Janusz Szczodrak (ur. 1 grudnia 1950 w Starachowicach) – polski mikrobiolog i biotechnolog, nauczyciel akademicki. Profesor nauk biologicznych.
J. Szczodrak w 2021 r. | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
profesor nauk biologicznych | |
Specjalność: biotechnologia, mikrobiologia, mikrobiologia przemysłowa | |
Alma Mater | |
Doktorat |
18 czerwca 1980 – biologia |
Habilitacja |
6 grudnia 1989 – biologia |
Profesura |
4 listopada 1999 |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia |
UMCS |
Okres zatrudn. |
1972–2021 |
dyrektor | |
Instytut |
Mikrobiologii i Biotechnologii |
Okres spraw. |
1999–2019 |
Odznaczenia | |
|
Życiorys edytuj
Urodził się 1 grudnia 1950 r. w Starachowicach, gdzie spędził dzieciństwo oraz otrzymał wykształcenie podstawowe i średnie. W 1968 roku rozpoczął studia na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (obecnie jest to Wydział Biologii i Biotechnologii). W 1973 r. uzyskał tytuł magistra biologii w zakresie mikrobiologii (dyplom z wyróżnieniem). Pracę zawodową rozpoczął rok wcześniej w Zakładzie Mikrobiologii Stosowanej UMCS (później Zakładzie Mikrobiologii Przemysłowej, a obecnie Katedrze Mikrobiologii Przemysłowej i Środowiskowej). Przeszedł tam wszystkie kolejne szczeble awansu naukowego i zawodowego – tytuł naukowy profesora nauk biologicznych uzyskał w 1999 r.[1], a w 2006 roku stanowisko profesora zwyczajnego. Od 2018 r. do końca zatrudnienia pracował na stanowisku profesora. W latach 1999–2019 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Mikrobiologii i Biotechnologii oraz kierownika Zakładu Mikrobiologii Przemysłowej, a w latach 2019–2020 był kierownikiem Katedry Mikrobiologii Przemysłowej i Środowiskowej w Instytucie Nauk Biologicznych. W latach 2004–2008 kierował Centrum Biotechnologii UMCS powołanym do współpracy z Lubelskim Parkiem Naukowo-Technologicznym. Odbył staże naukowe w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie oraz Uniwersytecie Warszawskim (1975). Odwiedził kilka ośrodków naukowo-dydaktycznych i firm biotechnologicznych na Litwie i w Szwecji w ramach wymiany międzynarodowej (1998–2000). Był stypendystą Uniwersytetu im. Karola Franciszka i Politechniki w Grazu (Austria) (1987), a jako postdoctoral visiting scientist pracował naukowo przez dwa lata (1990–1991) w Waszyngtońskim Uniwersytecie Stanowym w Pullman, USA.
Od 1 lutego 2021 r. jest profesorem emerytowanym.
Praca naukowa edytuj
Problematyka badawcza profesora dotyczyła kilkunastu zagadnień. Pod koniec zatrudnienia obiektem jego głównych zainteresowań naukowych były enzymy i polisacharydy biorące udział w powstawaniu i zapobieganiu próchnicy zębów, właściwości immunomodulacyjne, prebiotyczne i przeciwnowotworowe grzybowych α-(1→3)-glukanów oraz aktywność przeciwpróchnicza wybranych ekstraktów roślinnych. Na szczególne uznanie zasługuje nowatorski cykl badań nad bakteryjnymi lub grzybowymi enzymami (mutanazami) i ich praktycznym użyciem do rozkładu płytki nazębnej. Otwiera to nową drogę do skutecznej profilaktyki i terapii próchnicy zębów. Kierownik kilku projektów badawczych posiadający duże doświadczenie w ich opracowywaniu i zarządzaniu. Główny twórca przemysłowej technologii produkcji biopreparatu zwalczającego próchnicę zębów.
Jego dorobek naukowy stanowią 244 autorskie i współautorskie pozycje, w tym 80 prac z listy JCR i 6 patentów oraz 139 pozycji recenzenckich. Wszystkie są ściśle związane z problematyką biotechnologiczną, wnosząc trwały wkład w rozwój polskiej oraz światowej biotechnologii i znalazły w niej szeroki oddźwięk (1354 cytowań, indeks h 22)[2].
Jeden z głównych twórców lubelskiej biotechnologii. Brał udział w powołaniu, organizacji bazy lokalowej i opracowaniu programów dydaktycznych dla tego kierunku studiów. Z zespołu badawczego prof. Szczodraka dwie osoby uzyskały stopień doktora habilitowanego. Był promotorem 2 doktoratów, 101 prac magisterskich i 33 licencjackich. Recenzował m.in. dwa postępowania o nadanie tytułu profesora, cztery habilitacje, 7 rozpraw doktorskich, 87 prac magisterskich, 9 prac licencjackich, projekty badawcze oraz artykuły ukazujące się w czasopismach specjalistycznych.
Brał aktywny udział w pracach organizacyjnych i społecznych na terenie wydziału i uczelni. W 1980 roku uczestniczył w powołaniu i organizacji NSZZ „Solidarność” w UMCS. Senator UMCS w kadencjach 2008–2012 oraz 2016–2020 oraz członek licznych komisji wydziałowych i rektorskich.
Życie prywatne edytuj
Żonaty z Bożenną – magistrem biologii, emerytowaną nauczycielką. Ma córkę Annę Nowaczek – magister socjologii.
Nagrody i wyróżnienia[3] edytuj
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2019)[4],
- Złoty Medal Za Długoletnią Służbę (2017),
- Medal 700-lecia Miasta Lublin (2017),
- wyróżniony przez lubelskie media tytułem „Bene Meritus Terrae Lublinensi” w kategorii Nauka (2014)[5],
- Odznaka honorowa Prezesa Rady Ministrów RP „Za Zasługi dla Wynalazczości” (2013),
- nominowany przez kapitułę Kuriera Lubelskiego do tytułu „Człowieka Roku 2013”
- nagroda naukowa „Marii Curie” w UMCS za „Opracowanie przemysłowej technologii produkcji mutanazy – unikatowego enzymu skutecznego w walce z próchnicą zębów” (2012)[6],
- Odznaka Solidarność–Wierny (2005),
- Złoty Krzyż Zasługi (2002)[7],
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (2000),
- nagroda zespołowa Sekretarza Naukowego PAN (1989).
Członkostwa edytuj
Był członkiem kilku towarzystw naukowych:
- Polskie Towarzystwo Mikrobiologów,
- Polskie Towarzystwo Technologów Żywności,
- Polska Federacja Biotechnologii,
- Krajowa Sieć Naukowa „Biokataliza Stosowana”,
- Lubelskie Towarzystwo Naukowe,
- Komisja Biotechnologii Oddziału PAN w Lublinie.
Przypisy edytuj
- ↑ Otrzymali tytuł profesora – Archiwum Rzeczpospolitej [online], web.archive.org, 12 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-12] [zarchiwizowane z adresu 2021-12-12] .
- ↑ Scopus preview – Scopus – Search for an author profile [online], www.scopus.com [dostęp 2022-03-08] .
- ↑ Prof. dr hab. Janusz Szczodrak – Słownik Biograficzny Absolwentów UMCS – Absolwent – Strona główna UMCS [online], web.archive.org, 2 marca 2022 [dostęp 2022-03-02] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-02] .
- ↑ Wolters Kluwer Poland , Nadanie orderów. – M.P.2019.1099 [online], OpenLEX [dostęp 2022-03-02] .
- ↑ Wyróżnienie dla naukowców Wydziału BiB – Styczeń – 2014 – Aktualności – Biologii i Biotechnologii – Wydziały – Strona główna UMCS [online], web.archive.org, 7 maja 2021 [dostęp 2021-12-12] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-07] .
- ↑ Nagroda Maria Curie Prize 2013 – Nagroda Maria Curie Prize – Nagrody i wyróżnienia – Osiągnięcia – Instytut Nauk Biologicznych – Strona główna UMCS [online], web.archive.org, 10 maja 2021 [dostęp 2021-12-12] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-10] .
- ↑ Monitor Polski – rok 2002 nr 59 poz. 807 – INFOR.PL [online], www.infor.pl [dostęp 2022-03-02] .
Bibliografia edytuj
- Krzysztof Pikoń , Agnieszka Sokołowska , Paweł Pikoń , Złota Księga Nauki Polskiej: w 100 rocznicę odzyskania niepodległości, t. 2 (M-Ż), Gliwice: Helion, Mastermedia, 2020, s. 523-524, ISBN 978-83-950638-2-4 .
- Szczodrak Janusz Adam, [w:] Janusz Kapuścik i inni, Wspócześni uczeni polscy: słownik biograficzny. T. 4, T. 4,, Warszawa: Ośrodek Przetwarzania Informacji, 2002, s. 332, ISBN 978-83-905295-4-7, OCLC 749224752 [dostęp 2021-12-12] .
- Szczodrak Janusz Adam, [w:] Krzysztof Pikoń , Agnieszka Sokołowska-Pikoń , Krystyna Pikoń , Złota księga nauki polskiej 2006: naukowcy Zjednoczonej Europy, Gliwice: Helion, 2006, s. 802, ISBN 978-83-920014-6-1, OCLC 749906831 [dostęp 2021-12-12] .
- Szczodrak Janusz Adam, [w:] Krzysztof Pikoń , Agnieszka Sokołowska-Pikoń , Krystyna Pikoń , Złota Księga Nauk Przyrodniczych 2009, Gliwice: Helion, 2009, s. 336, ISBN 978-83-926326-2-7, OCLC 316521794 [dostęp 2021-12-12] .
- Janusz Szczodrak, [w:] ORCID – identyfikator autorów publikacji, web.archive.org, 11 maja 2021 [dostęp 2021-12-12] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-11] .
- Janusz Adam Szczodrak, [w:] ResearchGate – międzynarodowy serwis społecznościowy dla naukowców, web.archive.org, 12 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-12] [zarchiwizowane z adresu 2021-12-12] .
Linki zewnętrzne edytuj
- Prof. dr hab. Janusz Adam Szczodrak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2021-12-12] .