Studnisko (jaskinia)
Studnisko (również Jaskinia Głęboka) – najgłębsza jaskinia na Wyżynie Krakowsko Częstochowskiej[1]. Znajduje się na Sokolej Górze w rezerwacie Sokole Góry niedaleko Olsztyna[2].
| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel | |
| Długość |
285[1] m |
| Głębokość |
75,5[1] m |
| Wysokość otworów |
356[1] m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
55[1] m |
| Ekspozycja otworów |
ku NNE |
| Kod |
J.Cz.I-03.10 |
Położenie na mapie Olsztyna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Olsztyn  | |
 50°43′43″N 19°16′16″E/50,728611 19,271111
| |
Opis obiektu
edytujOtwór jaskini znajduje się w niewielkiej skalnej niszy o wymiarach 4 × 5 m. W jej południowej części jest eksponowany, poziomo usytuowany, owalny otwór o wymiarach 1 × 1,5 m, pod którym znajduje się pionowa studnia o głębokości 28 m. Zwiedzanie jaskini wymaga użycia liny, specjalistycznego sprzętu i umiejętności posługiwania się nim. Otwór jaskini jest niebezpieczny, możliwe jest wpadnięcie do niego. Z tego powodu został ogrodzony drewnianym płotem i oznaczony znakami z zakazem wstepu[1].
Jaskinia ma głębokość 75,5 m. Znajduje się tu jedna z największych sal Jury, w każdym razie najwyższa[3]. Poniżej otworu znajduje się druga jaskinia o nazwie Pod Sokolą Górą (Pochyła) o 16 m głębokości i 150 m długości. Pierwszą osobą w Studnisku był według zachowanych informacji szpatowiec (poszukiwacz kalcytu) o nazwisku Dyński z Olsztyna, którego opuszczono na dno przy użyciu kołowrotu w 1907[4].
Studnisko jest miejscem zimowego schronienia hibernujących nietoperzy i stanowi jedno z najważniejszych miejsc tego typu w Polsce[5].
Historia poznania
edytujJaskinia znana była od dawna. Opis pierwszego wejścia podał A. Wiślicki w 1856 r. Po raz pierwszy szczegółowo opisał ją Z. Wójcik w 1958, który prowadził w niej badania geologiczne. Z. Łęski w 1971 prowadził badania jej mikroklimatu, A.W. Skalski w 1974 badania faunistyczne, a P. Profus i J. Zygmunt w 1994 i 2000 badania nietoperzy (występujące w niej gatunki, ilość hibernujących i ocena populacji). Szczegółowy plan jaskini opracowali M. Miklas i J. Zygmunt, w 1986 opublikowali go J. Grodzicki i M. Szelerewicz z uwzględnieniem nowych, najniższych partii jaskini, które zostały odkryte później[1].
Na początku XX wieku w jaskini eksploatowano szpat. Pozostałością tych prac jest stożek usypiskowy przed wejściem do jaskini i dwie niewielkie sztolnie na głębokości 15 m[1].
Ze względu na bliskość Jaskini pod Sokolą i kierunek jej korytarza podejrzewano, że łączą się one z sobą. 16 stycznia 1988 r. członkom Speleoklubu Bielskiego i Harcerskiej Drużyny Taternictwa Jaskiniowego Brzeszcze udało się znaleźć to połączenie i poszerzyć. Zaraz po przekopaniu jednak zostało ono zawalone, uznano bowiem, że może ono spowodować bardzo niekorzystne zmiany mikroklimatu w obu jaskiniach, w przejściu tym istniało także duże niebezpieczeństwo obrywów[6].
-
Otwór jaskini -
Ogrodzony otwór jaskini
.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Jerzy Zygmunt, Studnisko, Jerzy Grodzicki (red.), [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2017-08-22].
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2020-01-04].
- ↑ Jaskinia Studnisko [online], www.sktj.pl [dostęp 2024-05-13].
- ↑ Andrzej Szelerewicz, Andrzej Górny, Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Warszawa–Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1986, s. 145–147, ISBN 83-7005-097-2 (pol.).
- ↑ Jerzy Zygmunt, Studnisko [online], www.jaskiniejury.pl [dostęp 2024-05-13] (pol.).
- ↑ Jerzy Grodzicki, Studnia w Amfiteatrze, Jerzy Zygmunt (red.), [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2024-08-28].