Kalcyt – minerał z gromady węglanów, węglan wapnia. Powszechny jako budulec m.in. wapieni czy marmurów.

Kalcyt
Ilustracja
Kalcyt z Brazylii
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

CaCO
3

Twardość w skali Mohsa

3[1]

Przełam

kostkowy[1]

Łupliwość

doskonała[2][3][4]

Pokrój kryształu

słupkowy, izometryczny, soczerwkowaty, wrzecionowaty, tabliczkowy lub igiełkowy[1]

Układ krystalograficzny

trygonalny[1]

Właściwości mechaniczne

kruchy[1]

Gęstość

2,6–2,8 g/cm³[1]

Właściwości optyczne
Barwa

czysty jest bezbarwny, może przyjmować różne barwy[1]

Rysa

biała[1]

Połysk

szklisty[1]

Współczynnik załamania

1,486-1,658[5]

Inne

Właściwości

edytuj

Kryształy kalcytowe zwykle wykształcają się w kształcie skalenoedru, romboedru, słupa, dwuścianu itd. Minerał ten odznacza się bogactwem postaci krystalograficznych, pod którymi może występować – jest ich ponad 2000. Częste są zbliźniaczenia, skupienia promieniste, rozetkowe, kuliste, groniaste, stalaktytowe, zbite i ziarniste[1].

Chemicznie czysty kalcyt (szpat islandzki) charakteryzuje silna dwójłomność – po położeniu odłamka tego minerału np. na kartce w kratkę lub napisanym tekście, wszystkie linie są widoczne podwójnie. Kryształy przez swoje właściwości były wykorzystywane m.in. do wyrobu mikroskopów polaryzacyjnych[1].

Występowanie

edytuj
 
Skupienie kalcytu i dioptazu

Kalcyt jest minerałem dość pospolitym. Tworzy wiele skał – wapienie, marmury, karbonatyty, erlany i margle. Wykształca się w żyłach, w niewysokich temperaturach. W jaskiniach może tworzyć formy naciekowe, np. stalaktyty, stalagmity, stalagnaty[1].

Współwystępuje z dolomitem, kwarcem, galeną, chalkopirytem, arsenopirytem, sfalerytem, fluorytem i wieloma innymi minerałami[1].

Miejsca wystąpień kalcytu: Harz, Saksonia, Ulm i Hesja w Niemczech[1], Północne i Południowe Alpy Wapienne, Szampania we Francji, Czechy, Cumberland w Wielkiej Brytanii, Irlandia, Ontario w Kanadzie, Missouri, Dakota Południowa i Kolorado w Stanach Zjednoczonych, Półwysep Krymski, Meksyk i środkowa Syberia w Rosji[6].

W Polsce kalcyt można spotkać w Górach Świętokrzyskich, Tatrach, Karpatach i na Dolnym Śląsku[6].

Galeria

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l m n Rupert Hochleitner, Minerały: kamienie szlachetne, skały, Warszawa: Multico, 2022, s. 202, ISBN 978-83-7763-613-8.
  2. Calcite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2024-01-11] (ang.).
  3. Calcite, [w:] WebMineral.com [online] [dostęp 2024-01-11] (ang.).
  4. Kalcyt, [w:] Elżbieta Liber-Makowska, Barbara Teisseyre, Mineralogia i petrografia, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2000, s. 61–62, ISBN 978-83-7085-462-1.
  5. a b Walter Schumann, Kamienie szlachetne i ozdobne, Warszawa: Alma-Press, s. 224, ISBN 978-83-7020-645-1.
  6. a b Walter Schumann, Minerały świata, Warszawa: Alma-Press, s. 64, ISBN 978-83-7020-813-4.