Jerzy Wądołkowski
Jerzy Wądołkowski, ps. „Jurek” (ur. 16 marca 1895 w Warszawie, zm. 22 maja 1964 we Milanówku) – polski działacz niepodległościowy i społeczny, harcmistrz, współtwórca harcerstwa w Warszawie, major dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari
 major dyplomowany piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 marca 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 maja 1964 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1915–1946 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
Batalion Warszawski POW |
| Stanowiska |
dowódca kompanii |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
.png){kind=small}
| Organizacja harcerska | |
|---|---|
| członek Komendy Naczelnej ZHP, kierownik Wydziału Regulaminowego | |
| Okres sprawowania |
od 27 lipca 1917 |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujJerzy Wądołkowski urodził się w rodzinie Antoniego i Stanisławy z Kręckich jako drugi z ich trzech synów: Karol (1893–1920), kawaler orderu Virtuti Militari, zginął w wojnie z bolszewikami, Ignacy (ur. 1897). Mieli trzy siostry: Reginę (1900–1996), późniejszą żonę Henryka Dyducha, Anielę i Annę (właśc. Marię)[1][2]. Ukończył Szkołę Realną Stowarzyszenia Techników im. Stanisława Staszica w Warszawie, uzyskując maturę w 1914 roku, w 1918 roku rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, jednak studiował jedynie przez 1 semestr. W roku 1925 ukończył Wyższą Szkołę Wojenną[3].
Już w czasie nauki w gimnazjum, jesienią 1911 roku, z polecenia Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość”, do którego należał, utworzył w szkole drużynę skautową. W marcu 1912 roku drużyna ta połączyła się z działającym również w tej szkole plutonem skautowym, prowadzonym przez Janusza Rudnickiego (utworzonym z ramienia Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”). Od listopada 1911 roku uczestniczył również w działalności tajnej komisji, która z czasem przekształciła się w Naczelną Komendę Skautową[1].
W 1915 roku wraz z innymi starszymi skautami wstąpił do Batalionu Warszawskiego POW. Po dołączeniu Batalionu do I Brygady Legionów Polskich służył w I Brygadzie do 1917 roku, kiedy został odkomenderowany do pracy w tajnej POW ze skierowaniem do pracy w harcerstwie. Od 27 lipca 1917 roku do 2 listopada 1918 roku był członkiem Komendy Naczelnej ZHP, pełniąc jednocześnie funkcję kierownika Wydziału Regulaminowego oraz komendanta Okręgu 1A (męskiego) Stołecznego w Warszawie. Wszedłszy w skład Wydziału Wojskowego przy utworzonym w listopadzie 1918 roku Naczelnym Inspektoracie Harcerstwa Polskiego przygotowywał harcerzy do rozbrajania Niemców, wspólnie z POW, w dniach 10–11 listopada 1918 roku. Sam brał również udział w rozbrajaniu oraz zajmowaniu gmachów publicznych i wojskowych. Do połowy kwietnia 1919 roku był dowódcą kompanii w Batalionie Harcerskim Wojska Polskiego. Od 15 kwietnia walczył w 5 pułku piechoty Legionów. Od 1920 roku był już zawodowym oficerem WP. Kolejne etapy jego służby:
- 1920 – walczył jako dowódca kompanii w 5 pułku piechoty Legionów
- 1922 – pracował w Wydziale Stowarzyszeń Wojskowo-Wychowawczych Oddziału III Sztabu Generalnego (odpowiedzialny za ZHP i Związek Strzelecki).
W 1927 roku pełnił służbę w Wydziale Przysposobienia Wojskowego Oddziału III Sztabu Generalnego. 18 lutego 1928 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 99. lokatą w korpusie oficerów piechoty[4]. W 1928 roku został przeniesiony do 84 pułku Strzelców Poleskich w Pińsku na stanowisko dowódcy batalionu. 20 września 1930 roku został przydzielony do dowództwa 6 Dywizji Piechoty w Krakowie na stanowisko szefa sztabu[5]. 1 listopada 1932 roku został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu na stanowisko kierownika samodzielnego referatu[6]. W latach 1936–1939 był kierownikiem samodzielnego referatu w Wojskowym Biurze Historycznym w Warszawie[3][7].
We wrześniu 1939 roku został internowany w Rumunii, skąd został 8 lutego 1941 roku wydany Niemcom. Był jeńcem oflagów: VI E Dorsten i VI B Dössel, następnie przebywał w szpitalu oflagu VII A Murnau. We wrześniu 1946 roku wrócił do Polski. Był ciężko chory, żył z renty[7].
Po śmierci został pochowany w Milanówku. Nie założył rodziny[7].
Napisał broszurkę: Regulaminy. Część I. Próby na stopnie harcerskie (Warszawa, 1918).
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Niepodległości (9 listopada 1931)[8]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 31 lipca 1999)[9]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[10]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)[3][7][11]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Miszczuk 2012 ↓, s. 227.
- ↑ Profil Jerzego Wądołkowskiego na stronie Wielkiej genealogii Marka Minakowskiego [online] [dostęp 2016-12-21].
- ↑ a b c Stanisław Korwin-Szymanowski, Wojciech Bogusławski, Marek Gajdziński, Jerzy Wądołkowski [online], 16 Warszawska Drużyna Harcerzy im. Zawiszy Czarnego [dostęp 2016-12-21].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928 roku, s. 45-50.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 295.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 414.
- ↑ a b c d Miszczuk 2012 ↓, s. 228.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1999 r. nr 31, poz. 481 „w uznaniu wybitnych zasług w działalności na rzecz niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 632 „za zasługi na polu wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego młodzieży”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych 1922.07.08 R.3 Nr 19 s. 492
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Marian Miszczuk: Wądołkowski Jerzy. W: Janusz Wojtycza (red.): Harcerski słownik biograficzny. T. 3. Warszawa: Muzeum Harcerstwa, 2012, s. 224–227. ISBN 978-83-932229-2-6.