Kamień runiczny z Altuny
Kamień runiczny z Altuny (U 1161) – pochodzący z XI wieku[1] kamień runiczny znajdujący się w miejscowości Altuna w gminie Enköping w szwedzkiej prowincji Uppland[2].
_Tors_fiskaf%C3%A4nge_0646.jpg)
Granitowy głaz ociosany jest do formy prostopadłościanu. Ma 1,95 m wysokości, 0,6 m szerokości i grubość 0,2-0,3 m[2]. Został odnaleziony w 1918 roku przez profesora Otto von Friesena, wmurowany w ścianę kościoła w Altunie. Dzięki jego staraniom kamień został wydobyty z muru i ustawiony na placu przed świątynią[3].
Kamień ozdobiony został rytami, umieszczonymi na południowej, zachodniej i wschodniej ścianie[2]. Przedstawiona została na nim scena mityczna opisana w Eddzie prozaicznej Snorriego Sturlusona: bóg Thor, używając łba wołu jako przynęty, usiłuje złowić węża Midgardsorma[4]. Wyryta na kamieniu inskrypcja upamiętnia ojca i syna, którzy spłonęli żywcem, prawdopodobnie podczas zbrojnej napaści[5]. Jej treść głosi:
- uifasţtr + fulkahţr + kuţar + litu + resa + sţten + Rţti + sen + faţur + ulfasţ + arfast
- beţi + feţrkag + burnu + e(n) ... + bali + fresţen + liţ + lifsţen......[6]
co znaczy:
- Vifast, Folkad ... kazali wznieść ten kamień dla swojego ojca Holmfasta i Arnfasta. Ojciec i syn spalili się, a Balle i Frösten, przyjaciele Livstena, wyrzeźbili runy[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Altuna-stenen är inte kristen!. roskva.no. [dostęp 2014-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-22)]. (szw.).
- ↑ a b c RAÄ-nummer Altuna 42:1. fmis.raa.se. [dostęp 2014-12-22]. (szw.).
- ↑ Marit Åhlén: Altunastenen. spraktidningen.se. [dostęp 2014-12-22]. (szw.).
- ↑ Paulina Horbowicz, Gert Kreutzer, Witold Maciejewski, Dominika Skrzypek: Runy. Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2011, s. 152. ISBN 978-83-7436-259-7.
- ↑ a b Marian Adamus: Tajemnice sag i run. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1970, s. 345.
- ↑ U1161 Altuna. arild-hauge.com. [dostęp 2014-12-22]. (norw.).