Kamieniołom w Piekarach
Kamieniołom w Piekarach – nieczynny kamieniołom na lewym brzegu Wisły w miejscowości Piekary pod Krakowem[2]. Znajduje się w mezoregionie geograficznym zwanym Obniżeniem Cholerzyńskim[3] i jest jedną z trzech Skałek Piekarskich (pozostałe to Okrążek i Kozierówka)[2]. Skałki te znajdują się na wzgórzu Stróżnica (247 m) i od strony Wisły podcięte są stromymi zboczami i pionowymi ścianami. Wraz ze znajdującym się na prawym brzegu Wzgórzem Klasztornym tworzą przełom Wisły zwany Bramą Tyniecką[4]. Kamieniołom leży w granicach Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego[5].
 Fragment kamieniołomu ze sztolnią | |
| stanowisko dokumentacyjne | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
1998 |
| Akt prawny |
Rozporządzenie Nr 32 Wojewody Krakowskiego z dnia 16 listopada 1998 r.[1] |
| Powierzchnia |
2,09 ha[1] |
Położenie na mapie gminy Liszki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
 50°00′57″N 19°47′39″E/50,015833 19,794167
| |
Od strony Wisły kamieniołom posiada ścianę o wysokości 15 m i długości około 200 m. Znajduje się w niej pochodząca z końca XIX w sztolnia o długości około 50 m. Jest ona łatwo dostępna do zwiedzania. Wykonana została na zlecenie właścicieli Pałacu w Piekarach, którzy używali jej do przechowywania żywności[4]. W wykazach jaskiń Bramy Krakowskiej sztolnia ta ma nazwę Kawerna w Piekarach[6].
Kamieniołom ma dużą wartość naukową. Wraz z pobliskim wzgórzem Wielkanoc są to jedyne w Polsce miejsca, w których wapień skalisty stopniowo przechodzi w wapień uławicowany. Z tego też powodu od 16 listopada 1998 r. został objęty ochroną prawną jako stanowisko dokumentacyjne[2].
W północnej części kamieniołomu znajdują się wapienie uławicone przeplecione równoległymi horyzontami krzemieni. Miąższość ławic wapieni dochodzi do 2,5 m. W południowej części występują ławice skaliste bez krzemieni i nieuławicone, przy czym przejście między tymi rodzajami wapieni odbywa się stopniowo na przestrzeni około 10 m. Obydwa typy wapieni powstały w okresie późnej jury w płytkim morzu ze szkieletów prymitywnych organizmów sinicowo-bakteryjnych i gąbek krzemionkowych[2].
Kamieniołom w Piekarach jest jednym z 50 obiektów geologicznych na utworzonym w 2006 r. Małopolskim Szlaku Geoturystycznym[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Stanowisko dokumentacyjne Kamieniołom. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-10-24].
- ↑ a b c d e Kamieniołom w Piekarach. [dostęp 2017-04-04].
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ a b Wzgórze Stróżnica w Piekarach. [dostęp 2017-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-15)].
- ↑ Ochrona przyrody. [w:] Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy [on-line]. Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. [dostęp 2018-10-24].
- ↑ Praca zbiorowa: Jaskinie Pomostu Krakowskiego. Warszawa: Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi, 2011.