Kazimierz Załęski (kapitan)

Kazimierz Załęski ps. „Jaworski”, „Jon”, „Jabłoński” (ur. 25 maja 1914 w Koseminie, zm. 5 maja 1977 w Łodzi) – kapitan piechoty Wojska Polskiego i Armii Krajowej. Komendant Podokręgu Ciechanów POZ, komendant Inspektoratu II AK Ciechanów, komendant Inspektoratu I AK Płocko-Sierpeckiego, komendant Inspektoratu Rejonowego II „OW” Podokręgu Północnego Obszaru Warszawskiego AK. W konspiracji używał fałszywych dokumentów na nazwiska Franciszek Kazimierz Rybicki vel Rybak i Kazimierz Bielawski.

Kazimierz Załęski
Jaworski, Jon, Jabłoński
Ilustracja
ppor. Kazimierz Załęski
kapitan piechoty kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia

25 maja 1914
Kosemin

Data i miejsce śmierci

5 maja 1977
Łódź

Przebieg służby
Lata służby

1937–1945

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polska Organizacja Zbrojna
Armia Krajowa

Jednostki

14 pułk piechoty

Stanowiska

dowódca plutonu
dowódca kompanii
komendant inspektoratu AK

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
(kampania wrześniowa):

  • bitwa nad Ossą,
Późniejsza praca

biegły księgowy

Grób ppor. Kazimierza Załęskiego na łódzkim cmentarzu Matki Bożej Nieustającej Pomocy (foto: Dariusz Nowiński).
Podporucznik 14 pułku piechoty Kazimierz Załęski (foto: Dariusz Nowiński).

Życiorys

edytuj

Urodził się w Koseminie, jako syn Franciszka i Leokadii z domu Rybickiej. W roku 1934 zdał maturę w Seminarium Nauczycielskim w Wymyślinie. Służbę wojskową odbył na kursie unitarnym w Różanie (w latach 1934–1935). Następnie uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie[1]. Promowany na stopień podporucznika został ze starszeństwem z dniem 1 października 1937 roku oraz 315. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2], po czym skierowano go do służby w 14 pułku piechoty z Włocławka[a], w którym objął dowodzenie plutonem z 1 kompanii strzeleckiej (kompanią dowodził wówczas por. Władysław Szelepin)[3]. W październiku 1938 roku wziął udział w operacji zaolziańskiej – jako oficer 3 kompanii strzeleckiej, w zbiorczym batalionie wystawionym przez 14 pp (zajmował stanowisko zastępcy dowódcy tej kompanii, którym był ppor. Mieczysław Nejman). Na dzień 23 marca 1939 roku zajmował 310. lokatę wśród podporuczników piechoty w swoim starszeństwie[4]. Do momentu ogłoszenia mobilizacji nadal dowodził plutonem z 1 kompanii strzeleckiej I batalionu 14 pułku piechoty[5][6].

Zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym został dowódcą 1 kompanii strzeleckiej w I batalionie 14 pp[7] i na jej czele wziął udział w walkach toczonych przez włocławski pułk na obszarze korytarza pomorskiego. Podczas tychże walk został wyróżniony w boju, a w dniu 3 września 1939 roku pod Mełnem otrzymał ciężką ranę (w pierś i ramię)[7] i został ewakuowany w okolice Kutna. Tam dostał się do niemieckiej niewoli.

Przebywał w szpitalu jenieckim SS w Łodzi, z którego uciekł wiosną 1940 roku. Po ucieczce, wraz z dwoma innymi oficerami, podjął próbę przedostania się przez Węgry na Zachód. Próba ta nie powiodła się i Kazimierz Załęski powrócił na krótko do Warszawy. Następnie ukrywał się w Chotumiu koło Ciechanowa. W roku 1941 kapitan Mieczysław Teodorczyk (były oficer 14 pułku piechoty) polecił ppor. Załęskiemu utworzenie struktur Polskiej Organizacji Zbrojnej w powiecie ciechanowskim[8]. Jesienią 1941 roku został komendantem Podokręgu Ciechanów POZ, który w lipcu 1942 roku połączył się z Armią Krajową. Kazimierz Załęski został wówczas inspektorem AK na powiaty: mławski, ciechanowski i działdowski[9] (Inspektorat II AK Ciechanów). Następnie zajmował stanowisko komendanta Inspektoratu I AK Płocko-Sierpeckiego oraz komendanta Inspektoratu AK II „OW”. Po wkroczeniu wojsk radzieckich ukrywał się, lecz w dniu 21 stycznia 1945 roku został aresztowany przez NKWD. Następnej nocy uciekł z aresztu i przez krótki czas mieszkał we Włocławku. W tym czasie był poszukiwany przez Urząd Bezpieczeństwa. Potem wyjechał do Łodzi, gdzie podjął pracę w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych. W okresie późniejszym pracował jako biegły księgowy[b]. Początkowo nie utrzymywał żadnych kontaktów z byłymi uczestnikami konspiracji, nawiązał je dopiero po 1956 roku, co pozwoliło organom bezpieczeństwa ustalić jego tożsamość. Było to przyczyną późniejszych szykan i inwigilacji[1].

W roku 1944 zawarł związek małżeński z Walentyną Borowiec, uczestniczką konspiracji ps. „Magda”, która w 1940 roku pomogła mu w ucieczce ze szpitala (zajmowała w nim wówczas stanowisko siostry oddziałowej)[10].

Zmarł na nowotwór płuc i wątroby w dniu 5 maja 1977 roku w Łodzi[11] i został pochowany na tamtejszym cmentarzu rzymskokatolickim Matki Bożej Nieustającej Pomocy przy ulicy Szczecińskiej 96/100 - kwatera: 9, front: 12, grób: 9. Spoczywa razem z żoną Walentyną (ur. 29 kwietnia 1915 r., zm. 27 września 1994 r.) oraz synem Kazimierzem (ur. 3 grudnia 1952 r., zm. 26 czerwca 2015 r.).

Awanse

edytuj
  1. Prawdopodobnie we włocławskim pułku poznał się z kapitanem Mieczysławem Teodorczykiem, który w późniejszym okresie wciągnął go do pracy konspiracyjnej.
  2. Informacja z inskrypcji nagrobnej.

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj