Kłym Czuriumow

radziecko-ukraiński astronom
(Przekierowano z Klim Czuriumow)

Kłym Iwanowycz Czuriumow (ukr. Клим Іванович Чурюмов; ur. 19 lutego 1937 w Mikołajowie, Ukraińska SRR (obszar byłego ZSRR), zm. 14 października 2016 w Charkowie, Ukraina) – radziecki i ukraiński astronom, jeden z odkrywców komety 67P/Czuriumow-Gierasimienko, która została wybrana jako cel dla sondy kosmicznej Rosetta.

Kłym Czuriumow
Клим Чурюмов
Ilustracja
Kłym Czuriumow (2014)
Data i miejsce urodzenia

19 lutego 1937
Mikołajów

Data i miejsce śmierci

14 października 2016
Charków

Zawód, zajęcie

astronom

Narodowość

ukraińska

Alma Mater

Uniwersytet Kijowski

Odznaczenia
Order „Za zasługi” II klasy (Ukraina) Order „Za zasługi” III klasy (Ukraina)

Biografia edytuj

Urodził się jako czwarte dziecko Iwana Iwanowycza Czuriumowa i Antoniny Mychajliwny Czuriumowej. Jego ojciec został uznany za poległego w czasie II wojny światowej w 1942[1]. W 1949 jego rodzina przeprowadziła się z Mikołajowa do Kijowa. Szkołę średnią ukończył w 1955, otrzymując zgodę na kontynuację nauki w szkole wyższej. Dostał się na Wydział Fizyki Uniwersytetu Kijowskiego. Na trzecim roku studiów, zamiast na fizykę teoretyczną, trafił na specjalizację z optyki. Pomimo braku zgody nadal uczęszczał jednak na fakultet z fizyki teoretycznej, za co został ukarany przesunięciem na fakultet z astronomii[2].

Po skończeniu studiów w 1960, został skierowany do Polarnej Stacji Geofizycznej w Zatoce Tiksi w Republice Jakuckiej. Tam badał zjawisko zorzy polarnej, prądów tellurycznych i jonosferę.

W 1962 powrócił do Kijowa i rozpoczął pracę w zakładach zbrojeniowych, gdzie uczestniczył m.in. w rozwoju przyrządów optycznych na potrzeby wojska i programów kosmicznych[3].

Po skończeniu podyplomowych studiów o specjalizacji astrofizyka, pod nadzorem profesora Siergieja Wszechswiackiego rozpoczął pracę na Wydziale Astronomii Uniwersytetu Kijowskiego. Obserwował komety zarówno w obserwatorium uniwersyteckim w Lisnikach, jak i w czasie licznych wypraw na Kaukaz oraz na Syberię, Czukotkę i Kamczatkę.

W 1969 roku Kłym Czuriumow wraz ze Swietłaną Gierasimienko, badając komety okresowe w obserwatorium w Ałmaty, odkryli kometę 67P/Czuriumow-Gierasimienko. Odkrycie było wynikiem badania fotografii innej komety (32P/Comas Solá), która – jak się po późniejszej analizie okazało – znajdowała się blisko 2 stopnie od tego obiektu[4]. W 1986 roku Czuriumow współodkrył także kometę jednopojawieniową C/1986 N1 (Churyumov-Solodovnikov)[5].

W 1972 obronił swój pierwszy stopień naukowy dysertacją Badania komet Ikeyya-Seki (N/1967n), Honda (С/1968), Tago-Sato-Kosaka (C/1969 T1) i nowej komety okresowej 67P/Czuriumow-Gerasimienko na podstawie analizy zdjęć.

W 1993 obronił doktorat rozprawą Fizyczne procesy ewolucji komet w Instytucie Badań Kosmicznych Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie.

W 1998 Uniwersytet Kijowski nadał mu tytuł profesora.

Kłym Czuriumow był także członkiem Międzynarodowej Unii Astronomicznej[6], Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, Nowojorskiej Akademii Nauk i dyrektorem Planetarium w Kijowie[potrzebny przypis].

Czuriumow zmarł kilkanaście dni po zakończeniu misji Rosetta w nocy 13–14 października 2016 w szpitalu w Charkowie[7].

Nagrody i wyróżnienia edytuj

W 2003 otrzymał Order Za Zasługi III stopnia[8], a w 2009 – II stopnia[9].

Na jego cześć nazwano planetoidę (2627) Churyumov[10], natomiast członków jego rodziny upamiętniają nazwy planetoid (3942) Churivannia[11] i (6646) Churanta[12].

Przypisy edytuj

  1. ОБД Мемориал [online], www.obd-memorial.ru [dostęp 2017-04-03] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-13].
  2. Klim Churyumov - co-discoverer of comet 67P [online], sci.esa.int [dostęp 2017-04-03] (ang.).
  3. КЛИМ ЧУРЮМОВ: Життя в загадковому світі космічних світил [online], newspaper.univ.kiev.ua [dostęp 2017-04-03] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-13].
  4. Zmarł Klim Czuriumow [online], kosmonauta.net [dostęp 2017-03-29] (pol.).
  5. C/1986 N1 (Churyumov-Solodovnikov) w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
  6. International Astronomical Union | IAU [online], www.iau.org [dostęp 2017-03-31].
  7. Григорій Пирлік: Яким був видатний астроном Клим Чурюмов? Своїми спогадами про Клима Чурюмова ділиться Ярослав Яцків, президент Української астрономічної асоціації. Hromadske Radio, 2015-10-15. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-21)]. (ukr.).
  8. Указ Президента України від 15 травня 2003 року № 405/2003 «Про відзначення державними нагородами України наукових працівників». 2003. [dostęp 2017-04-02]. (ukr.).
  9. Указ Президента України від 16 січня 2009 року № 26/2009 «Про відзначення державними нагородами України». 2009. [dostęp 2017-04-02]. (ukr.).
  10. (2627) Churyumov w bazie Minor Planet Center (ang.)
  11. (3942) Churivannia w bazie Minor Planet Center (ang.)
  12. (6646) Churanta w bazie Minor Planet Center (ang.)

Linki zewnętrzne edytuj