Kołpaczek pośredni
Kołpaczek pośredni (Panaeolus cinctulus (Bolton) Sacc.) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
_Britzelm_248623.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina |
incertae sedis |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kołpaczek pośredni |
| Nazwa systematyczna | |
| Panaeolus cinctulus (Bolton) Sacc. Syll. fung.' 5: 1124 (Avellino, 1887) | |
Systematyka
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Galeropsidaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Gatunek Panaeolus cinctulus został zdiagnozowany taksonomicznie przez Jamesa Boltona (jako Agaricus cinctulus) w suplemencie do An History of Funguses, Growing about Halifax z 1792 r. W 1887 r. Pier Andrea Saccardo przeniósł go do rodzaju Panaeolus[1]. Synonimy:
- Agaricus cinctulus Bolton 1792
- Agaricus fimicola var. cinctulus (Bolton) Cooke 1883
- Coprinus cinctulus (Bolton) Gray 1821
- Panaeolus dunensis Bon & Courtec. 1983
- Panaeolus fimicola var. cinctulus (Bolton) Rea 1922[2].
Morfologia
edytujO pokroju półkulistym lub wypukłym, przeważnie z garbkiem w centrum, średnicy 1–5 (do 8) cm, barwy cielisto-brązowawej, silnie higrofaniczny, blaknący od szczytu i z jaśniejszym brzegiem, co powoduje tworzenie się ciemniejszej strefy pomiędzy nimi. Pokryty suchą, gładką, pomarszczoną lub jamkowatą, komórkową skórką, bez pozostałości osłony[3].
Blaszkowy, blaszki przyrośnięte do trzonu, o regularnej tramie, u dojrzałych owocników czarniawe, niejednolicie zabarwione, plamiste z powodu niejednoczesnego dojrzewania zarodników[3].
Średnicy 0,4–0,6 cm, barwy cielisto-brązowawej lub czerwono-brązowawej, na całej powierzchni lekko oszroniony[3].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników czarny. Zarodniki nieco rombowe, lekko spłaszczone, o wymiarach 11–14 × 7,5–10 × 7–8 μm i gładkiej powierzchni, z porą rostkową. Podstawki 2–4 zarodnikowe[3].
Zasięg występowania i siedlisko
edytujOpisano występowanie w Ameryce Północnej i niektórych krajach Europy[4]. W Polsce do 2003 r. był nieznany[5], w 2014 r. podano jego stanowisko w Biebrzańskim Parku Narodowym[6].
Grzyb koprofilny rozwijający się bezpośrednio na odchodach, zwłaszcza końskich, na zawierających je terenach, polach i parkach. Owocnikowanie trwa od maja do października, owocniki często wyrastają kępkowo[3].
Znaczenie
edytujOwocniki są toksyczne dla człowieka, zawierają psylocybinę[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b c d e f E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Występowanie Panaeolus cinctulus na świecie (mapa) [online], Discover Life Maps [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Informacja z zakresu wykorzystania zezwolenia na organizację obozu naukowego i zbiór materiału badawczego w Biebrzańskim Parku Narodowym, Warszawa 2013 [dostęp 2023-11-12].