Kościół św. Jana Chrzciciela w Brzóstkowie
Kościół św. Jana Chrzciciela w Brzóstkowie – klasycystyczny, rzymskokatolicki kościół parafii św. Jana Chrzciciela w wielkopolskim Brzóstkowie.
 kl.-IV-93/1-3/53 z 31.12.1953
| |||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||
| |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie gminy Żerków  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu jarocińskiego  | |||||||||||
 52°05′38″N 17°34′20″E/52,093889 17,572222
| |||||||||||
Historia
edytujKościół wzniesiono w latach 1838-1840[1] nieopodal miejsca, gdzie wcześniej stała mniejsza, drewniana świątynia z 1660 roku, która z kolei zastępowała jeszcze starszą świątynię drewnianą z roku 1419[1] (oba drewniane kościoły spłonęły). Fundatorem nowej, murowanej budowli był krajczy koronny – Antoni Czarnecki (1756-1845), zaś architektem – Jerzy Andrzejewski[1]. Istnieje jednak hipoteza, iż pieniądze na budowę kościoła pochodziły z niewykorzystanych składek miejscowej ludności na wsparcie powstania listopadowego[2]. Ze starego kościoła przeniesiono tu dwa dzwony z lat 1660 i 1729 oraz pochodzącą z XVII wieku figurę patrona świątyni – św. Jana Chrzciciela[1].
Kościół św. Jana Chrzciciela w Brzóstkowie był stałym miejscem modlitw Hieronima Gorzeńskiego, właściciela pobliskiego pałacu w Śmiełowie, w którym gościł Adama Mickiewicza w roku 1831[2].
8 sierpnia 1913 roku kościół, wraz z zabytkowymi dzwonami, uległ zniszczeniu w pożarze wywołanym uderzeniem pioruna. Zdołano jednak odratować figurę patrona. Restauracja i częściowa rekonstrukcja świątyni była możliwa dzięki ofiarności parafian, hrabiego Wiktora Czarneckiego oraz dzięki staraniom ówczesnego proboszcza parafii – ks. Konstantego Pieprzyckiego. Prace przy odbudowie trwały od roku 1914 do 1916. Dwa nowe dzwony zakupiono z ofiar parafian w roku 1958[1].
26 kwietnia 1960 do kościoła przybył z wizytacją prymas Polski, kard. Stefan Wyszyński[3]. W związku z ówczesną trudną sytuacją polityczną i szykanami administracyjnymi, wizyta ta była utrzymywana w ścisłej tajemnicy, bez oficjalnych ceremonii i rozgłosu.
20 września 1998 roku, z okazji 200-lecia urodzin Adama Mickiewicza, w kościele odbyła się msza św. za duszę wieszcza, którą odprawił ks. bp Stanisław Napierała[1]. W uroczystościach rocznicowych wzięli udział m.in. August Chełkowski (marszałek Senatu RP w latach 1991-1993), prof. Zbigniew Sudolski (mickiewiczolog) oraz przedstawiciele władz wojewódzkich, powiatowych i miasta Żerkowa. Podobna uroczystość, w 150. rocznicę śmierci Mickiewicza, miała miejsce 27 listopada 2005 r. Wśród zaproszonych gości byli m.in. Jerzy Zelnik i Magdalena Zawadzka[1].
Prezes wydawnictwa Zysk i S-ka, Tadeusz Zysk, sfinansował w latach 2000-2009 rekonstrukcję zwieńczenia wieży, zegar, organy oraz instalację grzewczą, co upamiętnia dziś granitowa tablica w przedsionku kościoła (odsłonięta 25 kwietnia 2009 r.)[4].
20 stycznia 2013 r., w ramach obchodów 150. rocznicy wybuchu powstania styczniowego, u podnóża kościoła odsłonięto i poświęcono tablicę pamiątkową ku czci pułkownika Józefa Borzęckiego[5]. W uroczystościach wzięli udział i wygłosili przemówienie m.in. Tadeusz Zysk oraz prof. Stanisław Mikołajczak z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Opis
edytujKościół jest założony na planie prostokąta; jednonawowy (bez transeptu), nakryty dachem dwuspadowym. Do wejścia głównego przylega portyk kolumnowy w porządku jońskim. Nad wejściem wznosi się czworoboczna, zwieńczona ozdobnym hełmem wieża z dzwonem i zegarem. We wnętrzu świątyni znajduje się ołtarz główny (z XIV-wiecznym krucyfiksem) oraz dwa boczne (m.in. z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem, z XVII wieku)[1]. Zwracają uwagę ponadto klasycystyczna ambona i chrzcielnica. Płaski sufit wsparto na ścianach przedzielonych marmoryzowanymi pilastrami[1]. Polichromia oraz obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa (1934) w ołtarzu bocznym są dziełem Andrzeja Wrzesińskiego[1]. Do cennych zabytków kościoła należy także krzyż z relikwiami św. Walentego z 1632 r. oraz licząca ok. 600 lat figurka Matki Bożej Siewnej[2].
W podziemiach kościoła znajduje się krypta grobowa ze szczątkami dawnych dziedziców Brzóstkowa i pobliskich Raszew[2]. Wokół kościoła rozciąga się ceglany mur z grobowcami w narożnikach; pochowany tam jest m.in. powstaniec listopadowy – Józef Borzęcki (ostatni dowódca „czwartaków” przed internowaniem pułku w Prusach). W świątyni spoczywa ponadto jej fundator – Antoni Czarnecki (1756–1845) oraz Ludwik Paweł Sczaniecki[2], pułkownik w powstaniu listopadowym, dowódca 2 Pułku Jazdy Kaliskiej.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j Tablica informacyjna w przedsionku kościoła - [online].
- ↑ a b c d e Opiekun - Dwutygodnik Diecezji Kaliskiej [online], www.opiekun.kalisz.pl [dostęp 2017-07-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-15] (pol.).
- ↑ Ewa Kostołowska, Miniatury śmiełowskie, 2009, s. 132.
- ↑ Informacja na granitowej tablicy pamiątkowej w przedsionku kościoła.
- ↑ 20 stycznia 2013 r. - 150 rocznica Powstania Styczniowego - msza św. w Brzóstkowie [online], zerkow.pl [dostęp 2017-07-16] (pol.).
