Kościół San Pietro Martire di Murano
Kościół San Pietro Martire di Murano (pl. kościół św. Piotra Męczennika na Murano) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji, na wyspie Murano. Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji. Jest kościołem parafialnym w parafii San Pietro Martire di Murano, wchodzącej w skład dekanatu Cannaregio – Estuario[1].
| Kościół parafialny | |||||||||||||||
 Kościół od strony kanału Rio dei Vetrai | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Adres |
Campo Marco Michieli, 2 30141 Murano Venezia VE | ||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |||||||||||||||
 45°27′18,5″N 12°21′09,4″E/45,455139 12,352611
| |||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||
Historia edytuj
XI–XVIII w. edytuj
Pierwotny kościół został zbudowany w latach 1348–1363 wraz z klasztorem dominikanów z woli Marco Michiela, weneckiego patrycjusza, i został poświęcony św. Janowi Chrzcicielowi[1]. Został konsekrowany 17 września 1417 roku[2]. Spłonął w 1474 roku. Został odbudowany i rozbudowany, po czym ponownie otwarty w 1511 roku i poświęcony św. Piotrowi Męczennikowi[3].
XIX i XX w. edytuj
Na mocy dekretu napoleońskiego Królestwa Włoch z 5 czerwca 1805 roku (oraz kolejnych dekretów) zainicjowano w Wenecji proces kasat i przekształceń kościołów i klasztorów oraz zmian granic parafii[4]. Kościół San Pietro Martire w 1806 roku został w wyniku napoleońskich represji zamknięty razem z przyległym klasztorem dominikanów[5]. Klasztor przejęło wojsko, a jego dzieła sztuki przeniesiono do Gallerie dell’Accademia. W budynkach klasztornych po ich częściowej rozbiórce umieszczono szkołę podstawową, później służyły one jako pracownia szkła artystycznego, po czym użytkowała je poczta[3]. 27 października 1813 roku dotychczasowy kościół klasztorny został kościołem parafialnym, która to funkcja została na niego oficjalnie przeniesiona z kościoła Santo Stefano di Murano, znajdującego się w stanie ruiny. Nowa parafia otrzymała początkowo wezwanie Santi Pietro e Paolo apostoli (Świętych Apostołów Piotra i Pawła), potocznie San Pietro apostolo (św. Piotra Apostoła), ale w 1839 roku powróciła do pierwotnego wezwania San Pietro Martire[5]. Do kościoła przeniesiono dzieła sztuki z innych zlikwidowanych kościołów i klasztorów na Murano i innych wyspach. Portyk przylegający do zachodniej ściany kościoła pochodzi z rozebranego klasztoru Santa Chiara, a znalazł się na tym miejscu w 1924 roku, w okresie restauracji z lat 1922–1928, w trakcie której odsłonięto pierwotny strop i freski świętych nad filarami[3].
Architektura edytuj
Kościół San Pietro Martire stoi równolegle do Rio dei Vetrai, ważnej arterii wodnej na wyspie Murano. Ceglana, nieotynkowana fasada, zwrócona w stronę niewielkiego placu, jest rozczłonkowana pilastrami i ostrołukowymi oknami. Pośrodku znajduje się duże, rozetowe okno, a w przyziemiu cenny, renesansowy portal. Również ściany boczne są rozczłonkowane pilastrami, połączonymi wzdłuż gzymsu okrągłymi łukami[1]. Po lewej stronie znajduje się portyk z arkadami i kolumnami w stylu gotyckim będący pozostałością starożytnego krużganka z pobliskiego kościoła Santa Chiara. Również po lewej stronie stoi majestatyczna kampanila z lat 1498–1502[2].
Wnętrze edytuj
Wnętrze ma plan bazyliki, z trzema nawami, oddzielonymi od siebie dwoma rzędami masywnych kolumn[2]. Jest przekryte nieosłoniętą więźbą dachową. Nawy są zakończone trzema półkolistymi apsydami[1]. Obszerne prezbiterium jest przekryte sklepieniem kolebkowym i flankowane dwiema niewielkimi kaplicami[2]. W nawach bocznych znajduje się sześć ołtarzy, po trzy w każdej[6].
Dzieła sztuki edytuj
Prezbiterium edytuj
W prezbiterium znajdują się obrazy Wesele w Kanie i Rozmnożenie chleba i ryb pędzla Bartolomea Letteriniego oraz Zdjęcie z Krzyża Giuseppe Porty[2][6].
-
Bartolomeo Letterini, Rozmnożenie chleba i ryb -
Giuseppe Porta, Zdjęcie z Krzyża -
Bartolomeo Letterini, Wesele w Kanie
Nawy boczne edytuj
W prawej nawie widnieje obraz Chrzest Chrystusa, przypisywany przez wielu badaczy Jacopowi Tintoretto[2]. Pochodzi on z ołtarza głównego zburzonego San Giovanni dei Battuti na Murano[3]. W tej samej nawie znajdują się również dwa dzieła Giovanniego Belliniego: Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny i ośmiu świętych, datowane na lata 1510-1513, oraz Ołtarz Barbarigo przedstawiający Maryję z Dzieciątkiem, z dwoma aniołami muzykującymi, św. Augustynem, św, Markiem oraz z dożą Agostinem Barbarigo; ołtarz pochodzi z 1488 roku i został tu przeniesiony z kościoła Santa Maria degli Angeli[2]. Pierwotnie znajdował się w Pałacu Dożów, dla którego takie obrazy były tradycyjnie zamawiane przez dożów. W 1501 roku został ponownie oprawiony w ramy i przeniesiony na ołtarz główny kościoła Santa Maria degli Angeli, o co Barbarigo poprosił w testamencie, ponieważ dwie jego córki były zakonnicami w tutejszym klasztorze. Obraz Święci Mikołaj, Karol Boromeusz i Łucja pędzla Palmy młodszego pochodzi ze zburzonego kościoła Santi Biagio e Cataldo na wyspie Giudecca, natomiast Madonna z Dzieciątkiem i świętymi Giovanniego Agostina da Lodi – ze zburzonego kościoła San Cristoforo delle Pace[3].
W prawym skrzydle znajduje się imponująca kaplica rodu Ballarin, poświęcona św. Józefowi i Maryi, znana pod nazwą „kaplica Ballarin z Murano”, którą Giorgio Ballarin zbudował dla siebie, swojej rodziny i swoich potomków, i w której w 1506 roku został pochowany. W kaplicy znajduje się też pomnik nagrobny Wielkiego Kanclerza Republiki Weneckiej, Giovanniego Battisty Ballarina, zmarłego 29 września 1666 roku oraz grób jego syna Domenica Ballarina, również Wielkiego Kanclerza Republiki Weneckiej, zmarłego 2 listopada 1698 roku[6].
W lewej nawie znajdują się dwa obrazy Paola Veronese: Św. Hieronim na pustyni i Św. Agata w więzieniu odwiedzana przez św. Piotra i anioła pochodzące z kościoła Santa Maria degli Angeli[2][6]. W ostatnich latach poddano je niezbędnym pracom konserwatorskim po czym wystawiono w Gallerie dell’Accademia (w 2017 roku) oraz galerii Frick w Nowym Jorku (na początku 2018 roku)[3].
-
Jacopo Tintoretto, Chrzest Chrystusa -
Giovanni Bellini, Ołtarz Barbarigo -
Palma młodszy, Święci Mikołaj, Karol Boromeusz i Łucja -
Paolo Veronese, Św. Agata w więzieniu odwiedzana przez św. Piotra i anioła -
Paolo Veronese, Św. Hieronim na pustyni
_01.jpg)
,_1488,_01.jpg)
Muzeum Parafialne edytuj
W zakrystii kościoła mieści się Muzeum Parafialne (Museo Parrocchiale di San Pietro Martire), w którego zbiorach znajdują się naczynia liturgiczne, takie jak kielichy, srebra z okresu od XII do XIX wieku, obrazy i gobeliny od XIV do XIX wieku, pochodzące z kościołów i klasztorów zniesionych w epoce napoleońskiej oraz ze zburzonej Scuoli San Giovanni dei Battuti. Godne uwagi są rzeźbione, drewniane retabula, ozdobione scenami z życia św. Jana Chrzciciela dłuta Pietra Moranda, a także Pala dei Barcaioli pędzla Giovanniego Agostina da Lodi (z około 1500 roku) i Madonna z Dzieciątkiem pomiędzy św. Hieronimem a św. Zachariaszem Francesca da Santacroce (z 1507 roku)[7].
-
Wnętrze muzeum -
Giovanni Agostino da Lodi, Pala dei Barcaioli -
Francesco da Santacroce, Madonna z Dzieciątkiem pomiędzy św. Hieronimem a św. Zachariaszem -
Tabernakulum, XIX w. -
Pietro Morando, mebel ze Scuoli San Giovanni dei Battuti
,_madonna_in_trono_col_bambino_e_santi_(pala_dei_barcaioli),_1492_ca._01.jpg)
Uwagi edytuj
- ↑ Obecny kościół.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Le Chiese delle Diocesi italiane: Chiesa di San Pietro Martire <Murano, Venezia>. www.chieseitaliane.chiesacattolica.it. [dostęp 2020-07-13]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h Museo Italia - portale dei musei & monumenti italiani: Chiesa di San Pietro Martire. www.museionline.info. [dostęp 2020-07-13]. (wł.).
- ↑ a b c d e f Jeff Cotton: San Pietro Martire. www.churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2020-07-13]. (ang.).
- ↑ Emma Filipponi: Città e attrezzature pubbliche nella Venezia di Napoleone e degli Asburgo: le rappresentazioni cartografiche. virgo.unive.it. [dostęp 2020-07-13]. (wł.).
- ↑ a b SIUSA – Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Archivistiche: Parrocchia di San Pietro martire di Murano, Venezia. siusa.archivi.beniculturali.it. [dostęp 2020-07-13]. (wł.).
- ↑ a b c d San Donato Murano: S. Pietro Martire. www.sandonatomurano.it. [dostęp 2020-07-13]. (wł.).
- ↑ Museo Italia - portale dei musei & monumenti italiani: Museo Parrocchiale di San Pietro Martire. www.museionline.info. [dostęp 2020-07-13]. (wł.).