Kościół Santa Maria ai Monti
Kościół Santa Maria ai Monti (wł. Chiesa di Santa Maria ai Monti, łac. Sanctae Mariae ad Montes) − katolicki kościół w Rzymie w rione Monti, od 1960 tytularny kościół kardynalski, ustanowiony przez papieża Jana XXIII[1].
| Kościół tytularny | |||||||||||||||||
 Santa Maria ai Monti | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Rzym | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Diecezja | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||||
| Relikwie | |||||||||||||||||
| Cudowne wizerunki |
Madonna dei Monti | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Rzymu  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Lacjum  | |||||||||||||||||
 41°53′41,3″N 12°29′26,0″E/41,894806 12,490556
| |||||||||||||||||
Historia edytuj
W miejscu, w którym obecnie wznosi się Kościół Santa Maria ai Monti, istniał w XIII w. klasztor klarysek. W XV w. jedno z pomieszczeń monasteru zostało ozdobione freskiem, przedstawiającym Maryję z Dzieciątkiem i świętymi. Gdy mniszki opuściły zabudowania, pomieszczenia zostały użyte do różnych celów. W sali z freskiem Madonny z Dzieciątkiem trzymano siano, zamieniając je na stodołę. Od 1579 notuje się tradycję związaną z freskiem, który odznaczał się cudownymi właściwościami. Gdy ludność Rzymu zaczęła tłumnie przybywać do tego miejsca, papież Grzegorz XIII nakazał restaurację fresku i wzniesienie nowego kościoła. Prace powierzono sławnemu już wówczas w Rzymie architektowi Giacomo della Porta. Kościół Santa Maria ai Monti był drugim w Rzymie kościołem jezuickim, po Kościele Najświętszego Imienia Jezus. Przy jego projektowaniu zachowano wszelkie normy zalecane przez reformę po soborze trydenckim. Wiele późniejszych kościołów wzorowano na tej świątyni[2].
Tuż przy kościele (przy Via della Madonna dei Monti 39) od 1643 r. mieściło się Kolegium neofitów (łac. Collegium Ecclesiasticum Adolescentium Neophytorum albo Pia Domus Neophytorum), dla kształcenia konwertytów z judaizmu i islamu.
W 1783 roku na schodach kościoła zasłabł Boży wędrowiec, św. Benedykt Józef Labre. Święty zmarł w domu za kościołem i został pochowany w północnym transepcie pod ołtarzem. Biografia Benedykta opublikowana rok później przez jego spowiednika księdza Marconiego, profesora Uniwersytetu Gregoriańskiego, zawierała 136 opisów cudownych uzdrowień, które zdarzyły się przy grobie Benedykta w pierwszych miesiącach po jego śmierci. Statuę nagrobną świętego wyrzeźbił w 1892 r. Achille Albacini. Święto obchodzone jest w kościele 16 kwietnia[3].
Kopia cudownego wizerunku Madonny z Dzieciątkiem obnoszona jest w procesji ulicami wokół kościoła każdego 26 kwietnia. Kościół Santa Maria ai Monti jest świątynią parafialną. Parafię ustanowił bullą Super universam z 1 listopada 1824 papież Leon XII[4]. Parafię odwiedził 8 marca 1987 papież Jan Paweł II, co upamiętnia tablica we wnętrzu kościoła[5].
Architektura i sztuka edytuj
Kościół Santa Maria ai Monti jest świątynią jednonawową, powstałą na planie krzyża łacińskiego. Po obu stronach nawy znajdują się po trzy kaplice boczne. Duży transept przechodzi w niezbyt wystającą absydę za ołtarzem głównym. W centralnie usytuowanym ołtarzu, w jego nastawie, znajduje się fresk Madonny z Dzieciątkiem (Madonna dei Monti), któremu świątynia zawdzięcza swe istnienie. Ołtarz powstał według projektu Della Porty[2].
.jpg)
W kościele znajdują się dzieła takich mistrzów, jak: Durante Alberti (Zwiastowanie), Cesare Nebbia (Pokłon Trzech Króli i Sen św. Józefa), Girolamo Muziano (Narodzenie Pańskie), Giovanni da San Giovanni (Madonna z Dzieciątkiem i św. Karolem Boromeuszem), Antonio Viviano (kopia Piety Lorenza Sabatiniego), Paris Nogari (Droga na Kalwarię), Giovanni Battista della Marca (Zmartwychwstanie Zbawiciela), Paolo Guidotti (Zwiastowanie). Sufit świątyni zdobią freski, przedstawiające Wniebowstąpienie Pańskie, aniołów i doktorów Kościoła autorstwa Cristoforo Casolaniego. Ozdobne stiuki są dziełem Ambrogio Buonvicino. Dekoracje absydy wyszły spod pędzli Giacinto Gimignaniego i Cristoforo Casolaniego. Casolani namalował również czterech ewangelistów, zdobiących wnętrze kopuły[2].
Fasadę kościoła, wzorowaną na kościele Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie, zaprojektował Giacomo Della Porta. Ponad portalem architekt umieścił inskrypcję dedykacyjną. Prace kontynuowali Carlo Lombardi oraz Flaminio Ponzio. Z tego samego okresu pochodzą figury proroków większych z wnętrza kopuły autorstwa Giovanniego Anguilla. Fasadę odrestaurowano w latach 1991-1992[2].
Kościół kardynalski edytuj
Kościół Santa Maria ai Monti jest obecnie tytularnym kościołem kardynalskim francuskiego purpurata Jean-Marc Aveline[6]. W latach 1960-1973 Santa Maria ai Monti był tytułem kardynalskim Rufina Jiao Santosa, zaś w latach 1976-2006 Jaime Lachica Sina, obu z Filipin[7], natomiast w latach 2006–2021 był tytułem kardynalskim wenezuelskiego purpurata Jorge Liberato Urosa Savino[8][9].
Przypisy edytuj
- ↑ Jan XXIII: Konstytucja apostolska E sacris almae. Watykan: Stolica Apostolska, 1960. (łac.).
- ↑ a b c d Alessandro La Rocca: Storia architettonica di S. Maria ai Monti. www.laboratorioroma.it. [dostęp 2014-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-27)]. (wł.).
- ↑ Wincenty Zaleski SDB: Święci na każdy dzień. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 2008, s. 286-287. ISBN 978-83-7201-353-8.
- ↑ Parrocchia Santa Maria ai Monti. www.vicariatusurbis.org. [dostęp 2014-12-26]. (wł.).
- ↑ In questo tempio.... fbcdn.net. [dostęp 2014-12-26]. (wł.).
- ↑ David M. Cheney: S. Maria ai Monti (Cardinal Titular Church). www.catholic-hierarchy.org, 2012-01-29. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
- ↑ David M. Cheney: S. Maria ai Monti (Cardinal Titular Church). www.catholic-hierarchy.org, 2012-01-29. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).
- ↑ Salvador Miranda: The Cardinals of the Holy Roman Church. www2.fiu.edu. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).
- ↑ David M. Cheney: Jorge Liberato Cardinal Urosa Savino. www.catholic-hierarchy.org, 2014-04-22. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).
