Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zbrosławicach

Kościół Wniebowzięcia NMP w Zbrosławicach – rzymskokatolicki kościół parafialny z XV wieku w Zbrosławicach w powiecie tarnogórskim, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.

Kościół Wniebowzięcia NMP
w Zbrosławicach
Sanktuarium Macierzyństwa NMP
642/66 z 2.05.1966[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Widok z południa (2018)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Zbrosławice

Adres

ul. Kościelna

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Wniebowzięcia NMP

Wezwanie

Wniebowzięcia NMP, Matki Bożej Zbrosławickiej, (Wszystkich Świętych do 1737)

Wspomnienie liturgiczne

15 sierpnia, drugi dzień Zielonych Świątek

Przedmioty szczególnego kultu
Cudowne wizerunki

Figurka Matki Bożej Zbrosławickiej

Położenie na mapie gminy Zbrosławice
Mapa konturowa gminy Zbrosławice, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół Wniebowzięcia NMPw Zbrosławicach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Wniebowzięcia NMPw Zbrosławicach”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Wniebowzięcia NMPw Zbrosławicach”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Wniebowzięcia NMPw Zbrosławicach”
Ziemia50°25′00,46″N 18°45′07,49″E/50,416794 18,752081

Historia edytuj

Był wzmiankowany w 1447 i wtedy wzniesiony, powiększony o nawę w latach 1610-1620 z fundacji Jerzego Larischa, przebudowany w latach 1774-1777 przez mistrza budowlanego Christopha Worbsa, spalony w 1909, został wkrótce odbudowany i powiększony o dobudówki. Gotycko-barokowy, orientowany, murowany, jednonawowy, oskarpowany, jest nakryty dachami dwuspadowymi z naczółkiem i sygnaturką nad nawą. Wnętrze prezbiterium przekrywa kolebka, nawę sklepienie żaglaste, na gurtach spływających na pary pilastrów. Zachowało się wyposażenie późnobarokowe, z 2. poł. XVIII w., oraz szereg całopostaciowych płyt nagrobnych z 1. poł. XVII w. Po stronie północno-zachodniej kościoła wznosi się wolo stojąca dzwonnica z 1564, restaurowana w 1893, a podwyższona w 1909. Jest murowana, czworoboczna, z półkolistą arkadą w przyziemiu, zwieńczona ostrosłupowym hełmem. Przy murze cmentarnym, z 1. poł. XVII w., wznosi się kaplica grobowa Stockmansów z 1827. Neogotycka, murowana, dwukondygnacyjna, nakryta dachem czterospadowym[2]. Do roku 1737 świątynia nosiła wezwanie Wszystkich Świętych, które zmieniono wówczas na Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny[3]. W latach 1610–1629 kościół znajdował się, podobnie jak wiele innych śląskich kościołów w tym okresie, w rękach protestantów[4]. W wyniku działań kontrreformacyjnych, na mocy dekretu cesarskiego z 16 marca 1629 r. przywrócono religię katolicką w parafii Zbrosławice. Pierwszym katolickim proboszczem został Adam Barankowitz.

Figurka Matki Bożej Zbrosławickiej edytuj

Kult Matki Bożej Zbrosławickiej rozwinął się wokół 43–centymetrowej drewnianej figurki. W 1707 roku została znaleziona po ponad 130 latach przez będącą w stanie błogosławionym księżnę Marię Petronelę von Darmstadt z d. Stockmans w klasztorze dominikanek w Imbach. Odkopała ją w zakrystii, po wizji otrzymanej podczas kolejnych snów, którym zresztą nie przez cały czas dowierzała, bo początkowe poszukiwania nic nie dały. Została tam ukryta przed napaścią wojsk szwedzkich. Odnaleziona, stała się własnością księżnej. Do Zbrosławic trafiła w drodze dziedziczenia w 1799 roku. W 1823 umieszczono ją wewnątrz grobowca Stockmannsów jako prywatną własność tej rodziny. Kilkakrotnie przenoszono figurkę na następujące miejsca: wpierw na ołtarz mieszczący się w wyższej kondygnacji kaplicy grobowej, w 1828 do kościoła na boczny ołtarz Chrystusa Ukrzyżowanego, a w 1944 nad tabernakulum ołtarza głównego. 8 sierpnia 1954 odbyła się uroczystość intronizacyjna, w trakcie której umieszczono figurkę na złocistym tronie u szczytu nastawy ołtarza głównego, gdzie znajduje się do dziś[5]. Ze względu na ten kult kościół nazywany jest sanktuarium Macierzyństwa NMP. Odpust Matki Bożej Zbrosławickiej odbywa się w drugi dzień Zielonych Świąt, kilka razy w miesiącu do kościoła przybywają pielgrzymki[6][7].

Plany powiększenia kościoła edytuj

Na początku XX wieku istniały plany powiększenia zbrosławickiej świątyni. W trakcie remontu, gdy w czerwcu 1909 r. wskutek pożaru ucierpiał dach kościoła, ks. Florian Sobotta postanowił powiększyć budynek o dwa przęsła. Projekt z sierpnia 1909 r., autorstwa Maksymiliana Sliwki z Zabrza, zakładał przebudowę świątyni, która mogłaby pomieścić 1145 wiernych. Kościół zamierzano wydłużyć o 12 m. Dzwonnica miała mieć wysokość 30 m, co spowodowało by lepsze rozchodzenie się dźwięku dzwonów zawieszonych wyżej. Ze względu na wysokie koszty, ok. 42400 marek, nie zyskał on poparcia Baildona, ówczesnego patrona kościoła[8].

Galeria edytuj

Przypisy edytuj

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2108-01-31].
  2. Józef Pilch, Leksykon zabytków architektury Górnego Śląska, 2006.
  3. Kościół Wniebowzięcia NMP w Zbrosławicach [online], www.slaskie.travel [dostęp 2018-02-01] (pol.).
  4. Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zbrosławicach – Sanktuarium Matki Bożej Zbrosławickiej – Platforma e-Usług Kulturalnych [online], www.peuk.fiiz.pl [dostęp 2018-02-01].
  5. Sanktuarium Maryjne :: NMP Zbrosławicka [online], sanktuaria.maryjni.pl [dostęp 2018-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-01].
  6. Dziecko można wyprosić, „gliwice.gosc.pl”, 23 maja 2015 [dostęp 2018-02-01].
  7. Sanatorium i sanktuarium pośród pól – Tarnowskie Góry – NaszeMiasto.pl [online], tarnowskiegory.naszemiasto.pl [dostęp 2018-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-02] (pol.).
  8. Parafia Wniebowzięcia NMP w Zbrosławicach – Silesia, „Silesia”, 1 maja 2014 [dostęp 2018-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-01] (pol.).