Kościół farny św. Szczepana w Gartz (Oder)

Kościół farny św. Szczepana
Stadtkirche St. Stephan
	kościół parafialny
	; Widok z południa
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Brandenburgia
Miejscowość	Gartz (Oder)
Adres	Zingelstraße 54, 16307 Gartz (Oder)
Wyznanie	protestanckie
Kościół	Ewangelicko-Luterański Północnych Niemiec
Parafia	Gartz (Oder)
Imię	św. Szczepana
Historia
Data rozpoczęcia budowy	XIII wiek
Data zakończenia budowy	początek XV wieku
Data zniszczenia; • przez	kwiecień 1945; ostrzał artyleryjski, pożar
Data odbudowy	1982–1987
Dane świątyni
Styl	gotycki
Świątynia; • materiał bud.	; • czerwona cegła
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Liczba naw	3
	Położenie na mapie Brandenburgii Kościół farny św. Szczepana
	Położenie na mapie Niemiec Kościół farny św. Szczepana
	53°12′32″N 14°23′28″E/53,208889 14,391111
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół farny św. Szczepana (niem. Stadtkirche St. Stephan) – luterańska świątynia znajdująca się w niemieckim mieście Gartz (Oder). Zniszczona podczas II wojny światowej, częściowo odbudowana w latach 80. i 90. XX wieku. Siedziba parafii Gartz (Oder)^[1].

Historia

Pierwsza wzmianka o proboszczu w Gartz pochodzi z roku 1249, a świątynia pod wezwaniem św. Szczepana wzmiankowana jest dziesięć lat później. Prawdopodobnie był to budynek romański^[2]. Początek budowy gotyckiego kościoła datuje się na wiek XIII^[3], korpus nawowy wzniesiono w drugiej połowie XIV wieku, a na początku XV wieku powstała wieloboczna absyda autorstwa, przypuszczalnie autorstwa Hinricha Brunsberga^[4]. Budynek był niszczony przez pożary podczas wojny trzydziestoletniej^[2]. W 1772 wzniesiono nowy, barokowy hełm wieży^[3]^[5].

Świątynia spłonęła w dniach 20-23 kwietnia 1945 roku^[6] wskutek ostrzału dokonanego przez Armię Czerwoną, zniszczona została nawa główna, a wieża została poważnie uszkodzona^[5]. W 1953 prezbiterium tymczasowo zabezpieczono i sprawowano w nim nabożeństwa, lecz zaprzestano ich odprawiania w roku 1960 z powodu złego stanu technicznego ruin świątyni. W 1981 podjęto decyzję o częściowej odbudowie i przekształceniu gmachu w dom kultury. W 1986 zawieszono wiechę nad dachem jednego z przęseł nawy, a wieżę przykryto dachem namiotowym i zainstalowano na niej cztery dzwony z odlewni w Apoldzie. W 1992 ustawiono organy. Prace renowacyjne zakończyły się w roku 1999. Po roku 2001 wyremontowano filary oraz zakrystię^[3].

Architektura

Kościół gotycki, trójnawowy, o układzie halowym^[4]. Korpus nawowy miał długość czterech przęseł, po odbudowie zadaszone jest jedynie prezbiterium oraz jedno z przęseł naw. Sklepienia oraz filary korpusu nie zachowały się. Przypory naw ustawiono wewnątrz świątyni, a na zewnątrz widoczny jest tylko ich niewielki fragment^[6]. Dawne prezbiterium pełni obecnie funkcję przestrzeni sakralnej, a przęsło korpusu nawowego – dwupiętrowego domu kultury^[2].