Kolë Prela
Kolë Prela (ur. 19 października 1916 we wsi Pepsumaj w krainie Shoshi, zm. 13 kwietnia 1948 w Szkodrze[1]) – albański polityk, działacz narodowy i krytyk literacki.
| Data i miejsce urodzenia |
19 października 1916 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 kwietnia 1948 |
| Przynależność polityczna |
Grupa deputowanych |
Życiorys edytuj
Syn Prelë Gjoki i Katy z d. Gjeloshi. W czasie I wojny światowej jego dom rodzinny został spalony przez Czarnogórców. W 1922 przeniósł się wraz z rodziną do Szkodry, a w 1923 rozpoczął naukę w kolegium jezuickim w Szkodrze. Po śmierci ojca w 1928 został zmuszony do przerwania nauki z powodów ekonomicznych[1]. Naukę ukończył w 1936 w liceum państwowym 28 Nentori, a rok później rozpoczął naukę na Wydziale Filozoficzno-Literackim Uniwersytetu w Turynie[1][2]. Studia ukończył obroną pracy doktorskiej w 1939 i powrócił do kraju[2]. W latach 1940-1943 pracował jako nauczyciel literatury, greki i łaciny w gimnazjum w Szkodrze. W tym czasie zajmował się także krytyką literacką. W 1942 zaangażował się w działalność ruchu oporu i związał się z ruchem narodowowyzwoleńczym. W czerwcu 1943 porzucił pracę nauczyciela i zajął się organizowaniem jednego z pierwszych oddziałów partyzanckich, działających w krainie Dukagjini[1][2].
Po przejęciu władzy przez komunistów w listopadzie 1944 rozpoczął pracę w urzędzie miejskim w Szkodrze, a następnie objął stanowisko dyrektora szkoły kształcącej nauczycieli w Elbasanie. W wyborach, które odbyły się w grudniu 1945 uzyskał mandat deputowanego do parlamentu z okręgu Dukagjini[1]. W parlamencie zdominowanym przez komunistów związał się z grupą opozycyjną, kierowaną przez Rizę Daniego, która domagała się pluralizmu politycznego i zagwarantowania wolnych wyborów. 22 lutego 1946 wystąpił na forum parlamentu w obronie franciszkańskiego duchownego Gjona Shllaku przekonując deputowanych, że jest on niewinny[3].
Po upadku powstania postrybskiego, 14 września 1946 Kolë Prela został pozbawiony immunitetu, aresztowany i oskarżony o współpracę z Rizą Danim i z klerem katolickim, a także o próbę utworzenia nielegalnej partii chrześcijańsko-demokratycznej[1]. Skazany na karę śmierci 14 stycznia 1948 przez sąd wojskowy i rozstrzelany w Szkodrze, a następnie pochowany w nieznanym miejscu[1].
Jego imię nosi jedna z ulic w szkoderskiej dzielnicy Ura e Thive.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.6.. Tirana: 2017, s. 353-354. ISBN 978-9928-168-65-8. (alb.).
- ↑ a b c KUSH ESHTE Prof. KOL PRELA I DUKAGJINIT = 2019-01-20 [online], krimetekomunizmit.blogspot.com (alb.).
- ↑ Owen Pearson: Albania in the Twentieth Century, A History: Volume III. New York: I.B. Tauris, 2006, s. 17. ISBN 978-1-84511-105-2.
Bibliografia edytuj
- Prelë Milani: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.6.. Tirana: 2017, s. 353-354. ISBN 978-9928-168-65-8. (alb.).
- Azem Qazimi: Prof. Kolë Prela, deputeti historik i Dukagjinit : monografi historike. Szkodra: 2013. ISBN 978-9928-416-66-7. (alb.).