Królewska Szkoła Rzemiosł i Gospodarstwa Domowego dla Dziewcząt w Poznaniu
Królewska Szkoła Rzemiosł i Gospodarstwa Domowego dla Dziewcząt w Poznaniu (niem. Königliche Gewerbe- und Haushaltungsschule für Mädchen, także Königliche Handels- und Gewerbeschule) – nieistniejąca szkoła usytuowana na rogu współczesnych ulic Zwierzynieckiej (niem. Tiergartenstrasse) i Roosevelta (dawniej niem. Glogauerstrasse).
| rzemieślnicza, handlowa, artystyczna | |
 Budynek szkoły w latach 1910–1915 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
 52°24′26,7″N 16°54′43,6″E/52,407417 16,912111
| |
Historia edytuj
Szkoła została założona przez Emmę Köbke i pierwotnie swą siedzibę miała w kamienicy przy placu św. Piotra 3 (współcześnie plac Wiosny Ludów)[1]. Otwarto ją 1 stycznia 1881 roku[2] dzięki zaangażowaniu i wsparciu finansowemu niemieckiego stowarzyszenia Schützen-Freu Verein[3]. Prowadziła zajęcia w zakresie nauki rzemiosła, handlu i dziedzin artystycznych[2]. Szkoła nosiła nazwę „Frauenschutz”[4] i w księgach adresowych miasta Poznania (niem. Adress und Geschäfts-Handbuch der Stadt Posen, następnie Adressbuch der Provinzial-Hauptstadt Posen) przynajmniej od 1885 roku[5] figurowała pod adresem św. Marcin 6 (niem. St. Martin)[4], poprzez lata 1887[4], 1894[6] i 1895[7] do momentu przeniesienia do nowej siedziby przy ul. Zwierzynieckiej.
W 1892 roku na rogu Tiergartenstrasse 4, współczesnej ul. Zwierzynieckiej i Glogauerstrasse 21, współczesnej ul. Franklina Roosevelta (ówcześnie ul. Głogowska dochodziła do ul. Zwierzynieckiej), w głębi parceli wybudowano willę podmiejską z ogrodem dla dr. Andreasa Andresena[1].
W 1897 roku dobudowano od południa łącznik, który połączył willę z budynkiem, w którym ulokowano Królewską Szkołę Rzemiosł i Gospodarstwa Domowego. W willi natomiast umieszczono szkolny pensjonat[1]. W dwudziestoleciu międzywojennym w willi mieściła się Państwowa Żeńska Szkoła Handlowo-Przemysłowa[1]. Na planie miasta Poznania z 1920 roku (najstarszym w zbiorach Archiwum Państwowego w Poznaniu po odzyskaniu niepodległości) opisana jako „Szkoła przemysłowa i gospodarstwa kobiecego”[8].
Współcześnie budynek szkoły nie istnieje. Został rozebrany w 1926 roku i na jego miejscu, a także na sąsiadującym z nim placu składowym przedsiębiorstwa budowlanego postawiono modernistyczny budynek usługowo-mieszkalny dla Pocztowej Kasy Oszczędności, z salą widowiskową-kinową, gdzie funkcjonowało po 1945 roku kino Bałtyk[1].
Tradycję dawnej szkoły kontynuuje współcześnie Zespół Szkół Odzieżowych im. Władysława Stanisława Reymonta przy ul. Kazimierza Wielkiego 17 w Poznaniu[9].
Opis edytuj
Dwukondygnacyjny budynek szkoły wybudowano w ryglowej konstrukcji ścian wypełnionych czerwoną cegłą. Reprezentował w budownictwie styl szwajcarski i tworzył akcent architektoniczny o rustykalnym charakterze. Mieszkalne poddasze zaprojektowano z dużą ilością dekoracji. Budynek otrzymał wielopołaciowy dach, który pokryto łupkiem i urozmaicono wieloma wystawkami i wykuszami z fantazyjnie wykonanymi daszkami. Także wokół okien zastosowano ozdobne rzeźbione obramienia, wykonane z dużym kunsztem sztuki snycerskiej[1].
Zadaniem szkoły było przygotowanie dziewcząt niepodlegających obowiązkowi nauki szkolnej do otrzymania odpowiedniego przygotowania do prowadzenia gospodarstwa domowego, a także zdobycia zawodu rękodzielniczego. W szkole prowadzono kursy: gotowania i prowadzenia gospodarstwa domowego, bieliźniarstwa, krawiectwa, robót ręcznych, także kursy: dla modystek i prasowaczek oraz kupiectwa, rysowania i malowania[2].
Willa, w której funkcjonował pensjonat, miała wysokość dwóch kondygnacji i od ul. Głogowskiej pięcioosiową symetryczną fasadę z ryzalitami na narożach i drewniany ganek tworzący powyżej balkon w osi elewacji. Ściany o konstrukcji szachulcowej maskowało tynkowanie oraz historyzujący detal[1].
Pensjonat w ramach opłaty rocznej 860 marek dla Niemek i 1200 marek dla dziewcząt pozostałych narodowości oferował zamieszkanie wraz z ogrzewaniem i wyżywieniem. Ponadto w opłatę wliczano koszty oświetlenia, prania, opieki lekarskiej i leków niezbędnych podczas choroby. Dostępne były lekcje rysunku i malowania w wymiarze 8 godzin tygodniowo. Nauka konwersacji w językach angielskim i francuskim oraz nauka tańca lub gry na fortepianie była dodatkowo płatna[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Dorota Leśniewska, Ulica Roosevelta w Poznaniu – przeszłość, teraźniejszość, przyszłość [online] [dostęp 2021-03-07] (pol.).
- ↑ a b c d Kronika Miasta Poznania 2001 Nr4 ; Pensje gimnazja licea - Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2021-03-07] (pol.)., s. 153–160
- ↑ Dobra Gospodyni. 1902 R.2 nr51 - Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2021-03-07] (pol.).
- ↑ a b c Adress- und Geschäfts- Handbuch der Stadt Posen. 1887 - Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2021-03-14] (pol.)., s. 94
- ↑ Adress und Geschaefts-Handbuch der Stadt Posen. 1885. - Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2021-03-14] (pol.)., s. 237
- ↑ Adress- und Geschäfts- Handbuch der Stadt Posen. 1894 - Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2021-03-14] (pol.)., s. 149
- ↑ Adress- und Geschäfts- Handbuch der Stadt Posen : nebst der Vororte Bartholdshof, Berdychowo, Jersitz, St. Lazarus, Pietrowo und Wilda. 1895 - Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2021-03-14] (pol.)., s. 153
- ↑ Najstarsze plany Poznania do 1938 roku | Archiwum Państwowe w Poznaniu [online], CYRYL - Cyfrowe Repozytorium Lokalne [dostęp 2021-03-14] (pol.)., plan z 1920 roku
- ↑ Historia [online], ZSO im. Władysława Reymonta [dostęp 2021-03-07] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Wydawnictwo Miejskie, Kronika Miasta Poznania – PENSJE, GIMNAZJA, LICEA, nr 4-2001, Zapomniana szkoła, Jakub Skutecki, s. 153–160, ISSN 0137-3552.