Krążek stały

Krążek stały (blok nieruchomy) – krążek przytwierdzony do stałego podłoża, przez który przeplata się cięgno, które z założenia nie ślizga się po krążku, lecz wprawia go w ruch obrotowy. Krążek stały umożliwia tylko zmianę kierunku siły, bez zmiany jej wartości.

Krążek stały

Krążek stały jako maszyna prosta

W układach idealizowanych (izolowanych) przyjmuje się, że krążek jest nieważki, cięgno nieważkie i doskonale elastyczne i nierozciągliwe i nie występują opory ruchu krążka a cały układ jest płaskim układem sił.

Wtedy, zależność opisująca działanie krążka stałego:

$P=Q,$

gdzie:

$P$ – siła poruszająca,

$Q$ – siła użyteczna.

Krążek stały w układach rzeczywistych

W układach rzeczywistych dochodzą zjawiska dynamiczne, związane z inercją układu oraz straty mechaniczne związane z oporami ruchu. W naszym przypadku przyjmujemy, że ruch w układzie jest ruchem ustalonym.

Wtedy przy określonej sprawności krążka $\eta$ spełnione jest równanie

$P={\frac {Q}{\eta }}.$

Zobacz też

• krążek linowy
• spadkownica Atwooda
• wielokrążek