Kris
Kris – sztylet lub puginał malajski, zwykle o wężowatej głowni z bruzdami i często małą haczykowatą wypustką. Długość jego głowni wynosi około 30–40 cm (w wersji katowskiej 50–60 cm). Broń ta stała się narodowym symbolem Malezji.
Charakterystyka edytuj
Kris zazwyczaj uzupełnia galową garderobę arystokracji. W swoim charakterystycznym kształcie pojawił się dopiero około XIII wieku, jednak jego tradycja ma korzenie w prehistorii. Najwcześniej pojawił się na Jawie w IV wieku, w późniejszym okresie pojawiły się różne lokalne odmiany. Każda odmiana mogła być używana tylko przez określoną klasę osób. Kris stanowi obiekt czci niemal religijnej, ofiaruje się mu kwiaty, kadzidła i żywność. Dla nabrania mocy magicznej wbijano kris w ciało węża. Również sama forma klingi nawiązuje do symboliki węża naga. Czcią darzono również wytwórców, zwanych empu, przypisując im znajomość magii. Wykorzystywali oni, oprócz zwykłego żelaza, również żelazo pochodzące z meteorytów, uzyskując odpowiedni efekt dekoracyjny (skuwano 3 warstwy miękkiej stali lub żelaza z żelazem pochodzącym z meteorów zawierającego ok. 3% niklu). Rękojeść dawnych krisów nawiązuje natomiast do postaci ludzkiej[1][2][3].
W 2005 roku kris indonezyjski został proklamowany Arcydziełem Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości, a w 2008 roku wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO[4].
Przypisy edytuj
- ↑ Andrzej Jakimowicz: Sztuka Indonezji, Wiedza Powszechna, Warszawa 1974.
- ↑ Michéle Byam: Broń i zbroje. Wyd. III. Warszawa: Arkady, 1991, s. 23. ISBN 83-213-3754-0.
- ↑ Michał Gradowski, Zdzisław Żygulski: Słownik uzbrojenia historycznego. Warszawa: PWN, 2010, s. 27–28. ISBN 978-83-01-16260-3.
- ↑ UNESCO ICH: Indonesian Kris. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).