Krzyż Niemiecki (niem. Deutsches Kreuz) – odznaczenie ustanowione przez Adolfa Hitlera, 28 września 1941, jako odznaczenie wyższej rangi niż Krzyż Żelazny I klasy, ale niższej niż Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego.

Krzyż Niemiecki
Deutsches Kreuz
Awers
Awers Złotego Krzyża Niemieckiego
Awers
Awers Srebrnego Krzyża Niemieckiego
Ustanowiono

28 września 1941

Wielkość

6,5 cm (średnica)

Wydano

Złoty Krzyż Niemiecki – 38 tys.
Srebrny Krzyż Niemiecki – 2 tys.

Powyżej

Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego

Poniżej

Krzyż Żelazny I klasy

Krzyż Niemiecki przed (górny rząd) i po denazyfikacji z 1957 (dolny rząd)

Opis edytuj

Występował w dwóch odmianach: złotej i srebrnej (co odpowiadało kolorom wieńca laurowego otaczającego swastykę). Złota wersja była znacznie powszechniejsza (około 38 000 nadań), gdyż wiązała się z bezpośrednimi czynami bojowymi, podczas gdy srebrna dotyczyła raczej zasług na polu wsparcia i była nadawana rzadziej (około 2000 razy). Pierwotnie był nagrodą za dzielność, później stał się odznaczeniem za zasłużoną służbę i jako taki, był traktowany jako kontynuacja Krzyża Zasługi Wojennej (Kriegsverdienstkreuz) z mieczami. W 1944 pojawił się dodatkowo Krzyż Niemiecki z Diamentami, jakkolwiek nigdy oficjalnie nie ustanowiony, ani nikomu nie nadany.

 
Certyfikat nadania Złotego Krzyża Niemieckiego

Krzyż Niemiecki w swej formie bardziej przypominał gwiazdę niż krzyż (nazwa „krzyż” odnosi się do faktu, że formalnie swastyka to „krzyż słoneczny”) i cechował się krzykliwym projektem, który szybko sprawił, że kolokwialnie odznaczenie to zwane było „jajkiem sadzonym” („jajkiem sadzonym Hitlera”), „reflektorem wstecznym dla patriotów” i „symbolem partyjnym dla krótkowidzów”. Jego średnica wynosiła 6,5 cm i był on noszony na prawej kieszeni kurtki mundurowej. Odznaczeni obiema wersjami krzyża, złotą i srebrną, mogli je obie nosić na swoim mundurze. Do noszenia na mundurach bojowych, krzyż był dostępny także w formie wykonanej z tkaniny.

Krzyż Niemiecki po 1945 edytuj

Ustawa RFN z roku 1957 zezwoliła na noszenie Krzyża Niemieckiego w nowej postaci, tzn. pozbawionego swastyki III Rzeszy. W przypadku Krzyża Złotego zamiast swastyki umieszczono w medalionie środkowym Krzyż Żelazny w nowej postaci. Przy Krzyżu Srebrnym umieszczono tam Krzyż Zasługi Wojennej III Rzeszy, także pozbawiony swastyki. Dodatkowo ustanowiono baretki, przedstawiające miniaturki zdenazyfikowanego odznaczenia na czarnej wstążce.

Odznaczeni edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Krzyżem Niemieckim.

Bibliografia edytuj

  • Paul Hieronymussen: Orders, Medals and Decorations of Britain and Europe in Colour, London 1978.
  • John R. Angolia: For Führer and Fatherland: Military Awards of the Third Reich. R. James Bender Publishing. ISBN 0-912138-14-9. (ang.).
  • K.G. Klietmann: Auszeichnungen des Deutschen Reiches 1936–1945. 11. A., Stuttgart, 2004. ISBN 3-87943-689-4.
  • Klaus D. Patzwall: Das Deutsche Kreuz. Norderstedt, Band 1, ISBN 3-931533-46-8; Band 2, ISBN 3-931533-45-X.