Lalka teatralna

(Przekierowano z Kukiełka)

Lalka teatralnalalka przystosowana do występów w teatrze lalek i innych rodzajach widowisk, poruszana przez aktora-lalkarza, najwcześniej znana była w Chinach.

Bleeckie Streetie – lalka pojawiająca się w amerykańskiej serii filmów na YouTube

W Polsce popularne były lalkowe szopki bożonarodzeniowe, istniał też kukiełkowy teatr jarmarczny. Po II wojnie światowej nastąpił rozwój teatru lalkowego w Polsce, kultywuje się tradycję szopki politycznej.

Typy lalek

edytuj

Wyróżnia się wiele typów lalek:

  • pacynki nakładane na dłoń aktora i poruszane palcami,
  • marionetki poruszane od góry nitkami i drucikami,
  • jawajki osadzone na kiju zwanym gabitem (lub też gapitem), poruszane od dołu ręką animatora oraz za pomocą drutów zwanych czempuritami[1],
  • kukły osadzone na kiju i poruszane od dołu o luźno przymocowanych kończynach górnych i dolnych[2],
  • lalki teatru cieni poruszane za pomocą kijów i widzialne na oświetlonym ekranie,
  • tintamareski, czyli technika łącząca twarz aktora z uwiązaną do szyi lalką[2]
  • lalki hieratyczne dowolnie pozowane przez człowieka rzeźby o ruchomych stawach – do momentu, kiedy nie zmienimy kompozycji ich ciała, same utrzymują pozę[2],
  • lalki żyworękie – animator zastępuje rękę lalki i podejmuje w ten sposób czynności manualne, jeśli wymagany jest udział obu rąk, głowa lalki montowana jest na głowie lalkarza[2],
  • innym typem lalek teatralnych o odmiennym sposobie animacji jest bunraku – trzech lub czterech mężczyzn ubranych na czarno odgrywających wspólnie marionetki, które dzięki temu mogą osiągać do trzech metrów wysokości.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Robert Czajka, Jarosław Kilian, Aleksandra Rembowska, Elementarz teatru lalek, Warszawa: Teatr Lalka, 2018, s. 28, ISBN 978-83-905177-5-9 [dostęp 2024-03-21].
  2. a b c d Adam Walny, Teatr Przedmiotu: kulisy warsztatu, arkana rzemiosła, Jadwiga Opalińska (red.), Warszawa: Staromiejski Dom Kultury, 2007, s. 79.