Kulczak obcięty
Gatunek mchu
Kulczak obcięty (Acaulon muticum (Schreb. ex Hedw.) Müll. Hal.) – gatunek mchu należący do rodziny płoniwowatych (Pottiaceae Schimp.). Występuje w obszarze klimatu umiarkowanego półkuli północnej i w Afryce[4].
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
kulczak obcięty |
Nazwa systematyczna | |
Acaulon muticum (Schreb. ex Hedw.) Müll. Hal. Bot. Zeitung (Berlin) 5: 99 1847.[3] |
Morfologia
edytuj- Gametofit
- Rośliny o pokroju eliptycznym do kulistego, wysokości 1[5]–2[4] mm. Listki łodygowe długo zaostrzone[4], wklęsłe. Górne listki długości do 2 mm, całobrzegie, ale z kilkoma ząbkami przy zaokrąglonym wierzchołku. Żebro wystające ze szczytu listka. Dolne listki krótsze[5].
- Sporofit
- Seta prosta, krótka, ok. 0,1[5]–0,3[4] mm. Puszka zarodni kulista, prawie całkiem ukryta w otaczających ją górnych listkach łodygowych[5]. Zarodniki kuliste do eliptycznych, 30-50 µm, brodawkowate lub prawie gładkie[4].
- Gatunki podobne
- Acaulon triquetrum jest jeszcze mniejszy (do 1,5 mm wysokości), a przez silnie zachodzące na siebie listki z kilem w widoku z góry ma kształt trójkątny, podczas gdy A. muticum bardziej zaokrąglony. A. triquetrum ma także wygiętą setę. Listki brodka bezłodygowego Tortula acaulon nie obejmują puszki tak szczelnie i mają bardziej zaostrzony wierzchołek. Potłumek trwałowieczek Weissia longifolia ma dłuższe, węższe listki[5].
Biologia i ekologia
edytujRośnie na glebie na polach uprawnych, żwirze, przy traktach i ścieżkach, na mrowiskach[5].
Systematyka i nazewnictwo
edytujSynonimy[3]: Phascum muticum Schreb. ex Hedw.
Odmiany[3]:
- Acaulon muticum var. mediterraneum (Limpr.) Sérgio
- Acaulon muticum var. rufescens (A. Jaeger) H.A. Crum
Zagrożenia
edytujGatunek został wpisany w 2011 r. na czerwoną listę mchów województwa śląskiego z kategorią zagrożenia „VU” (narażony na wyginięcie), w województwie opolskim nadano mu kategorię „V” (narażony na wyginięcie), w skali Polski uznano za rzadki. Na Słowacji w 2001 r. i w Czechach w 2005 r. również nadano mu kategorię „VU”[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B. Goffinet , W.R. Buck , Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-03-27] (ang.).
- ↑ a b c Acaulon muticum. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e Acaulon muticum. [w:] Bryophyte Flora of North America Vol. 1 [on-line]. [dostęp 2017-03-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Acaulon muticum. W: Mosses and Liverworts of Britain and Ireland - a field guide. Ian Atherton, Sam Bosanquet, Mark Lawley (red.). Wyd. I. British Bryological Society, 2010, s. 492. ISBN 978-0-9561310-1-0. [dostęp 2017-03-27]. (ang.).
- ↑ Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-03-27].
Identyfikatory zewnętrzne (takson):