Wikipedia

Kutulmisz

Kutulmisz albo Kutlumysz, Kutlumusz, Kutlumisz (ur. ?, zm. 1064) – wódz z rodu Seldżukidów.

Był synem Arslana Isra'ila[1]. Rywalizował z Togryl Begiem, współdziałając z innym wodzem, Ibrahimem Inalem. W latach 1048 oraz 1054 wspólnie poprowadzili oni wyprawy do Armenii[2]. Walczył w Iraku z popierającym Fatymidów dawnym dowódcą gwardii Bujidów, Arslanem al-Basasirim, który 9 stycznia 1057 roku rozbił jego armię w rejonie Sindżaru, ok. 40 km od Mosulu. Kutulmisz uciekł wówczas do Dżibalu[3]. Przy podziale seldżuckich zdobyczy przypadły mu Gorgan i Ghumes. Pod koniec panowania Togryl Bega wycofał się wraz z niektórymi Turkmenami w góry na południe od Morza Kaspijskiego. Po przejęciu władzy przez Alp Arslana otwarcie zbuntował się przeciwko niemu, odwołując się do starej tureckiej zasady, zgodnie z którą rządzić powinien najstarszy przedstawiciel rodu[4]. Udało mu się zdobyć wielu stronników wśród wolnych Turkmenów i zamknąć w Reju wezyra Kondoriego, jednak opierająca się głównie na niewolnych gholamach armia Alp Arslana pod koniec 1063 pokonała go. Uciekł wtedy w góry i niedługo potem zginął w wyniku upadku z konia[5][6]. Czterej synowie Kutulmisza uciekli do Anatolii, gdzie jeden z nich, Sulajman, dał początek własnej dynastii[1].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b G. Leiser: Sulaymān b. Kutulmish. W: C.E. Bosworth, E. Van Donzel, W.P. Heinrichs, G. Lecomte: The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume IX. Leiden: E.J. Brill, 1997, s. 825. ISBN 90-04-10422-4.
  2. ↑ Bogdan Składanek: Historia Persji. T. 2, Od najazdu Arabów do końca XV wieku. Warszawa: Dialog, 2003, s. 229. ISBN 83-88938-32-0.; C.E. Bosworth: The Political and Dynastic History of the Iranian World (A.D. 1000 – 1217). W: The Cambridge history of Iran. The Saljuq and Mongol Periods. Cambridge: Cambridge University Press, 1968, s. 43. ISBN 0-521-06936-X.
  3. ↑ Jerzy Hauziński: Irańskie intermezzo. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008, s. 164 – 165. ISBN 83-7441-970-3.
  4. ↑ C. E. Bosworth: Saldjūkids. II. Origins and early history. W: C.E. Bosworth, E. Van Donzel, W.P. Heinrichs, G. Lecomte: The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume VIII. Leiden: E.J. Brill, 1995, s. 940. ISBN 90-04-09834-8.; Claude Cahen: The Turkish Invasion: The Selchükids. W: Baldwin, M. W. (ed.): The first hundred years (A History of the Crusades, volume, I). Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press, 1969, s. 150.
  5. ↑ Bogdan Składanek: Historia Persji. T. 2, Od najazdu Arabów do końca XV wieku. Warszawa: Dialog, 2003, s. 234. ISBN 83-88938-32-0.
  6. ↑ K. A. Luther: ALP ARSLĀN. Encyclopaedia Iranica. [dostęp 2010-06-21]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • C. E. Bosworth: Saldjūkids. II. Origins and early history. W: C.E. Bosworth, E. Van Donzel, W.P. Heinrichs, G. Lecomte: The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume VIII. Leiden: E.J. Brill, 1995. ISBN 90-04-09834-8.
  • C.E. Bosworth: The Political and Dynastic History of the Iranian World (A.D. 1000 – 1217). W: The Cambridge history of Iran. The Saljuq and Mongol Periods. Cambridge: Cambridge University Press, 1968. ISBN 0-521-06936-X. Podgląd ograniczony
  • Claude Cahen: The Turkish Invasion: The Selchükids. W: Baldwin, M. W. (ed.): The first hundred years (A History of the Crusades, volume, I). Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press, 1969. Pełny dostęp online
  • Jerzy Hauziński: Irańskie intermezzo. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008. ISBN 83-7441-970-3.
  • G. Leiser: Sulaymān b. Kutulmish. W: C.E. Bosworth, E. Van Donzel, W.P. Heinrichs, G. Lecomte: The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume IX. Leiden: E.J. Brill, 1997, s. 825. ISBN 90-04-10422-4.
  • Bogdan Składanek: Historia Persji. T. 2, Od najazdu Arabów do końca XV wieku. Warszawa: Dialog, 2003. ISBN 83-88938-32-0.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kutulmisz&oldid=66821333”