Listy (Sydoniusz Apolinary)
Listy – zbiór listów w języku łacińskim autorstwa Sydoniusza Apolinarego z lat 469–482.
Sydoniusz Apolinary należał do czołowych twórców galo-rzymskich żyjących w V w. n.e. Działał na terenie południowej Galii[1]. Jako członek arystokracji zdobył wszechstronne wykształcenie[1]. W czasach Sydoniusza załamywało się w Galii panowanie Cesarstwa Rzymskiego – w granice Galii przedostawały się i osiadały plemiona barbarzyńskie, takie jak Wizygoci, Burgundowie, Alanowie, Frankowie, pustosząc ziemie i zyskując coraz większą niezależność[2].
Sydoniusz swoje listy opublikował w IX księgach (przyjmuje się, że księga I przypada na rok 469, zaś IX – rok 482)[3]. Listy kierowane były do przedstawicieli arystokracji oraz biskupów, aczkolwiek przed publikacją zostały przez autora gruntownie przeredagowane, stając się osobnymi utworami literackimi[3]. Osoby adresatów stały się pretekstem do zaprezentowania umiejętności literackich Sydoniusza, np. w opisach posiadłości ziemskich czy podróży[3].
Listy stanowią jedno w ważniejszych źródeł informacji na temat życia w Galii u schyłku cesarstwa[1]. Zawierają wzmianki o innych twórcach działających ówcześnie w Galii (Domnulus, Lamprydiusz, Sewerianus), których dzieła w większości nie dochowały się do czasów współczesnych[4]. Przekazują informacje dotyczące rozwoju chrześcijaństwa w Galii, idylliczny obraz życia na wsi, ale też niepokoje związane z napływem barbarzyńców[1].
W listach Sydoniusz przedstawia ówczesny wzorzec wychowania rzymskiego arystokraty[5]. Wskazuje na ważną rolę pełnioną przez osoby wykształcone i boleje nad upadkiem łaciny oraz kultury na terenach opanowanych przez barbarzyńców[6], a także zachęca do zdobywania wykształcenia i rozwoju piśmiennictwa oraz czytelnictwa (również wśród kobiet)[7][5]. Znaczną uwagę poświęca konieczności doskonalenia wśród młodzieży sztuki oratorskiej[8]. Wśród cnót Rzymianina godnych pielęgnowania wymienia m.in. roztropność, obyczajność, godność, kulturę czy umiarkowaną surowość[9].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Grabowska 2015 ↓, s. 12.
- ↑ Sas 2009 ↓, s. 313.
- ↑ a b c Sas 2009 ↓, s. 314.
- ↑ Styka 2008 ↓, s. 49,51.
- ↑ a b Bąk 2022 ↓, s. 24 i passim.
- ↑ Grabowska 2015 ↓, s. 15-16.
- ↑ Grabowska 2015 ↓, s. 16.
- ↑ Bąk 2022 ↓, s. 28.
- ↑ Bąk 2022 ↓, s. 25.
Bibliografia edytuj
- Aneta Bąk. Cele wychowania rzymskiego arystokraty w V wieku n.e. w świetle listów Sydoniusza Apollinarisa. „Res Gestae”. 15, s. 23-35, 2022. DOI: 10.24917/24504475.15.2. ISSN 2450-4475.
- Katarzyna Grabowska. Transformacja arystokracji rzymskiej na terenach galijskich w V wieku. „Białostockie Teki Historyczne”. 13, s. 12-32, 2015. ISSN 1425-1930.
- Maksymilian Sas. Pozycja i rola biskupa w mieście galijskim w upadającym Zachodnim Cesarstwie Rzymskim – analiza dzieł Sydoniusza Apollinarisa.. „Teka Historyka”. 38, s. 311¬320, 2009.
- Jerzy Styka. Życie literackie w Arles (Arelate) na podstawie twórczości Sydoniusza Apollinarisa. „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae”. XVIII, s. 49-69, 2008. ISSN 0302-7384.