Llywelyn ap Iorwerth

Llywelyn ap Iorwerth
	; Llywelyn Wielki z synami Gruffyddem i Dafyddem roku
	; Tradycyjny herb rodu Aberffraw, przypisywany Llywelynowi Wielkiemu
	Książę Walii
Okres	od 1228; do 1240
Poprzednik	Rhys ap Gruffydd
Następca	Dafydd ap Llywelyn
	Dane biograficzne
Dynastia	Aberffraw
Data urodzenia	ok. 1173
Data i miejsce śmierci	11 kwietnia 1240 ; Aberconwy
Ojciec	Iorwerth Drwyndwn
Matka	Marared ferch Madog
Małżeństwo	Joanna; od 1205; do 1240
Dzieci	Dafydd ap Llywelyn; Gruffydd ap Llywelyn; Elen ferch Llywelyn; Gwladus Ddu; Marared ferch Llywelyn; Angharad ferch Llywelyn; Susanna ferch Llywelyn
	Multimedia w Wikimedia Commons

Llywelyn ap Iorwerth, zwany Wielkim (zm. 11 kwietnia 1240 roku w Aberconwy, w Walii) – książę Walii, uważany^{[przez kogo?]} za najwybitniejszego walijskiego władcę.

Biografia edytuj

Llywelyn urodził się w rodzie panującym w królestwie Gwynedd. Jego ojcem był Iorwerth Drwyndwn, książę Gwynedd, zaś dziadem Owain ap Gruffudd, który panował jako król^[1]. Jako dziecko Llywelyn został wygnany przez swego wuja Dafydda z Gwynedd. Po kilku latach, w 1194 roku, powrócił i obalił władzę wuja. Do 1202 roku udało mu się opanować cała północną Walię.

W 1205 roku poślubił Joannę, nieślubną córkę króla Anglii Jana bez Ziemi. Nie powstrzymało to jednak Jana od najazdu Walii w 1211 roku i opanowania większości Gwynedd. Llywelynowi udało się odzyskać utracone ziemię, sprzymierzając się z angielskimi baronami.

Walia ok. 1217 r. Żółty: obszary rządzone bezpośrednio przez Llywelyna; szary: obszary rządzone przez książąt-klientów Llywelyna; zielony: anglo-normańskie posiadłości.

Nowy król Anglii Henryk III uznał początkowo władzę Llywelyna nad Walią, jednak do 1223 ograniczył jego bezpośrednią władzę do północnej części kraju. Mimo to wielu walijskich książąt na południu uznawało zwierzchność Llywelyna.

Sarkofag Llywelyna w kościele w Llanrwst, gdzie zostało przeniesione opactwo Aberconwy; szczątki księcia jednak nie zachowały się.^[2]

W ostatnim okresie życia Llywelyn przekazał władzę swemu synowi Dafyddowi. Zmarł w założonym przez siebie opactwie cysterskim Aberconwy w pobliżu Conwy.

Rodzina i potomstwo edytuj

Llywelyn był żonaty trzykrotnie. Pierwszy raz z córką Hugh de Kevilioc, hrabiego Chester. Nie jest znana dokładna data tego małżeństwa, na pewno doszło do niego przed rokiem 1190. Następnie poślubił córkę Regnalda króla Man, jednak małżeństwo to zostało anulowane przed 1205 rokiem. Informacje na temat dwóch pierwszych małżeństw Llywelyna są niepewne.^[1]

W połowie 1205 roku poślubił nieślubną córkę króla Jana bez Ziemi Joannę. W 1226 roku Joanna została uznana za prawe dziecko króla Jana.^[1]

Llywelyn miał co najmniej trójkę prawych dzieci, nie jest jednak całkowicie pewne czy matką ich wszystkich była Joanna, czy też druga żona Llywelyna.^[1]

Dafydd ap Llywelyn (zm. 1246) – następca Llywelyna jako książę Walii, poślubił Isabel de Briouse, córkę William de Briouse, lorda z Marchii Walijskich
Elen ferch Llywelyn (zm. 1253)
Susanna ferch Llywelyn (zm. po 1228)

Llywelyn miał też szereg nieślubnych dzieci.

Gruffydd ap Llywelyn (zm. 1244) – najstarszy z synów Llywelyna, dwaj jego synowie Llywelyn i Dafydd osiągnęli pozycję księciów Walii
Gwladus Ddu (zm. 1251)
Marared ferch Llywelyn (zm. 1272)
Angharad ferch Llywelyn

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d LLYWELYN ap Iorwerth, [w:] Foundation for Medieval Genealogy .
↑ DanielD. Wellings DanielD., "Coffin of Llywelyn the Great, Gravestones Memorials Monuments Effigies Llanrwst Conwy County Wales [online], www.walesdirectory.co.uk [dostęp 2022-09-27] (ang.).

Bibliografia edytuj

Llywelyn Ap Iorwerth, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-07] (ang.).

[:0-1] LLYWELYN ap Iorwerth, [w:] Foundation for Medieval Genealogy .

[2] DanielD. Wellings DanielD., "Coffin of Llywelyn the Great, Gravestones Memorials Monuments Effigies Llanrwst Conwy County Wales [online], www.walesdirectory.co.uk [dostęp 2022-09-27] (ang.).

[1]

[2]