Wikipedia

Ludwik Wenski

Ludwik Wenski (ur. 4 sierpnia 1882 w Izdbach, zm. 2 października 1939 w Kościanie) – wielkopolski kupiec, działacz gospodarczy, społeczny i sportowy, powstaniec wielkopolski, zamordowany przez Niemców po wybuchu II wojny światowej.

Ludwik Wenski
Data i miejsce urodzenia

4 sierpnia 1882
Izdby

Data i miejsce śmierci

2 października 1939
Kościan

Zawód, zajęcie

Kupiec

Początkowo mieszkał we Wschowie. Brał udział w powstaniu wielkopolskim[1]. 7 stycznia 1919 został przez władze niemieckie internowany w obozie w Żaganiu[2]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Wschowa przypadła Niemcom, przeniósł się do Leszna, gdzie założył przedsiębiorstwo „Wenski – Labatzki” (jego wspólnik, Herman Labatzki, był Niemcem). Był również wspólnikiem w spółce spedycyjno-handlowej z Paulem Oelsnerem, a od 1920 – jej samodzielnym właścicielem[3]. Od 1926 mieszkał w Kościanie. Tam razem z rodziną zamieszkał w domu przy ul. św. Ducha[4].

Sprawował funkcję naczelnika koła Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Kościanie. W latach 30. XX wieku był także prezesem Stowarzyszenia Hurtowników Branży Kolonialnej na Polskę Zachodnią, wchodzącego w skład Związku Towarzystw Kupieckich[5]. Od 1926 do 1930 sprawował funkcję prezesa Polskiego Klubu Kręglarskiego "Jedność" w Kościanie[6]. W 1936 był także członkiem poznańskiego kupieckiego komitetu zbiórki na Fundusz Obrony Narodowej[7] oraz wiceprezesem kościańskiego Towarzystwa Kupców[8].

Po wybuchu II wojny światowej postanowił ewakuować się wraz z rodziną do Lublina, gdzie znajdowała się filia jego firmy. Zatrzymany przez Niemców w okolicach Sochaczewa (miejscowość Rybno) i odesłany przez nich do Kościana. Został rozstrzelany pod ścianą ratusza na polecenie landrata kościańskiego przez Wehrmacht[4]. Egzekucji dokonano w odwecie za zamordowanie volksdeutscha Rauscha w Nietążkowie koło Śmigla i podpalenie stodoły innego Niemca. W wyroku sądu doraźnego grupy operacyjnej niemieckiej policji bezpieczeństwa pod przewodnictwem SS-Sturmbannführera Gerharda Flescha, Wenski określony został jako „przewodniczący Związku Sokołów, zły, nienawidzący Niemców”[9]. Ciało Wenskiego, podobnie jak i pozostałych ofiar tej zbrodni, trafiło do zbiorowej mogiły na cmentarzu zakładu psychiatrycznego w Kościanie.

Rodzina edytuj

Był mężem Cecylii Marianny z domu Piątkowskiej (1893–1959). Miał z nią dwanaścioro dzieci:

  • Urszulę Marię Magdalenę (1914–1984),
  • Marię Franciszkę (1916–1996),
  • Cecylię Ludwikę (1918–2001),
  • Mariana (1920– 2018),
  • Stefana Ludwika Karola (1921–1981),
  • Czesława Ludwika Ignacego (1923–2006),
  • Edwarda Ludwika (1924–2013),
  • Tadeusza Stanisława Ludwika (1926–2004),
  • ks. dr. Jana Ludwika (1930–2011),
  • Ludwika (1931–?),
  • Witolda Jędrzeja Ludwika (1932–2007),
  • Ignacego Jerzego Aleksandra (1933–1941).

Upamiętnienie edytuj

 
Miejsce egzekucji w Kościanie z 2 i 23 października 1939 - ściana miejscowego ratusza. Nazwisko Ludwika Wenskiego wymienione jest wśród ofiar na pamiątkowej tablicy.

W 1999 przy ulicy Świętego Ducha w Kościanie odsłonięto obelisk upamiętniający Ludwika Wenskiego. Tablica osadzona na pomniku informuje, iż był on naczelnikiem kościańskiego „Sokoła” i o rozstrzelaniu go przez Niemców[10].

Nazwisko Wenskiego znajduje się także na jednej z tablic na ścianie kościańskiego ratusza, oddających cześć męczennikom - ofiarom II wojny światowej, rozstrzelanym podczas publicznych egzekucji 2 i 23 października 1939[11].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Ostatnie pożegnanie ks. Jana Wenskiego. Kościan.net, 28 października 2011. [dostęp 2016-01-19]. (pol.).
  2. ↑ Barbara Ratajewska: Polsce mieszkańcy powiat wschowskiego w walce o zachowanie narodowej tożsamości w pierwszej połowie XX w.. Leszno: 2018, s. 131. ISBN 978-83-947025-1-9.
  3. ↑ Obwieszczenie. „Monitor Polski”, s. 7, 24 kwietnia 1920. 
  4. ↑ a b "Wypędzeni 1939...". Muzeum Regionalne im. Henryka Florkowskiego w Kościanie. [dostęp 2016-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 sierpnia 2018)]. (pol.).
  5. ↑ Adam Nadolny. Powstanie i rozwój Wielkopolskiego Związku Chrześcijańskich Zrzeszeń Kupieckich w latach 1904–1939. „Studia Lubuskie”. s. 196. Sulechów. 
  6. ↑ Ośrodki kręglarskie w okresie międzywojennym poza strukturami związkowymi (1). [dostęp 2016-01-19]. (pol.).
  7. ↑ Kupiectwo na F.O.N.. „Kurier Poznański”, s. 3, 29 sierpnia 1936. 
  8. ↑ Z Wielkopolski. „Kurier Poznański”, s. 7, 4 lutego 1936. 
  9. ↑ 100 minut do śmierci. [dostęp 2022-10-02]. (pol.).
  10. ↑ Pamięci naczelnika Sokoła. PolskaNiezwykla.pl. [dostęp 2016-01-19]. (pol.).
  11. ↑ "Cześć męczennikom 1939-1945". PolskaNiezwykla.pl. [dostęp 2016-01-19]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ludwik_Wenski&oldid=73566564”