Luna (łac. Luna ‘Księżyc’, gr. Σελήνη Selḗnē ‘Księżyc’) – w mitologii rzymskiej bogini Księżyca; utożsamiana z grecką Selene[1][2].

Luna
bogini Księżyca
Ilustracja
Popiersie Luny (Selene), marmurowy relief na sarkofagu z III w. (Termy Dioklecjana, Rzym)
Występowanie

mitologia sabińska
mitologia rzymska

Atrybuty

półksiężyc, rydwan zaprzężony w dwa konie

Teren kultu

starożytny Rzym

Odpowiednik

Selene (grecki)

Rodzina
Rodzeństwo

Aurora
Sol

Pierwotnie była bóstwem sabińskim. Sprowadzenie jej kultu do Rzymu (równocześnie z kultem Sola) przypisywano Tytusowi Tacjuszowi[2][3]. Wcześnie utożsamiano ją z italską i rzymską Dianą[4].

W sztuce starożytnego Rzymu najczęściej przedstawiano ją na wzór greckiej Selene, to jest w świetlistej szacie, z półksiężycem, na rydwanie zaprzężonym w dwa konie.

W starożytnym Rzymie wzniesiono dla niej kilka świątyń, z których najważniejsza znajdowała się na Awentynie[5]. W jej sanktuarium na Palatynie (gdzie czczono ją pod przydomkiem Noctiluca –‘Świecąca Nocą’) każdego wieczoru zapalano światło ku jej czci[5][6].

Od słowa Luna pochodzą niektóre nazwy dotyczące Księżyca (naturalnego satelity Ziemi), np. lunochemia, lunacja[7], lunarny[8], a także łacińska nazwa rodzaju roślin z rodziny kapustowatych – Lunaria (miesiącznica).

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 406. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).
  2. a b Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 324. ISBN 83-04-04673-3.
  3. Andrzej Kempiński: Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2001, s. 395-396. ISBN 83-207-1629-2.
  4. Pierre Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław: Ossolineum, 2008, s. 212, ISBN 978-83-04-04673-3, OCLC 297685612.
  5. a b Vojtech Zamarovský, dz. cyt., s. 263. ISBN 80-8046-098-1.
  6. Noctiluca. mythindex.com. [dostęp 2010-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-16)]. (ang.).
  7. Lunacja. sjp.pwn.pl. [dostęp 2010-07-30]. Cytat: „lunacja «odstęp czasu między jednym a drugim nowiem Księżyca»”.
  8. Kalendarz księżycowy, lunarny. sjp.pwn.pl. [dostęp 2010-07-30]. Cytat: „kalendarz księżycowy, lunarny «mierzenie czasu oparte na zmianie faz Księżyca»”.

Bibliografia

edytuj