Młyn na Grobli w Piątku

Młyn na Grobli w Piątku (także Młyn Grobelna) – młyn zbożowy wodno-elektryczny nad Moszczenicą wybudowany ok. 1880. Znajduje się w Piątku, w województwie łódzkim.[1][2]

Młyn w Piątku
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Piątek

Adres

ul. Pokrzywna 1

Rozpoczęcie budowy

ok. 1880

Ważniejsze przebudowy

1918-1919, 1967

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Młyn w Piątku”
Ziemia52°03′47,959″N 19°28′29,089″E/52,063322 19,474747

Historia miejsca

edytuj

Młyn w tej lokalizacji istniał od czasów średniowiecznych i należał do majątku Pokrzywnicy. W 1864 r. zawarta została wieczysta dzierżawa młyna Grobelna pomiędzy hrabią Pawłem Łubieńskim a Stanisławem Wojciechowskim. Według lokalnej tradycji poprzednikiem obecnego młyna był drewniany młyn parterowy, kryty słomą, usytuowany częściowo na palach nad wodą (część produkcyjna) i częściowo na stałym lądzie (część mieszkalna).[1][2]

Obecny młyn

edytuj

Około 1880 r. wybudowano dwupiętrowy, drewniany młyn wodny z dachem dwuspadowym, krytym gontami. Był wyposażony w 2 stawidła ruchome, 1 stawidło stałe i 2 zastawki, a także 2 pary kamieni młyńskich, żubrownik, perlak i jagielnik. Był poruszany kołem wodnym podsiębiernym. W 1908 r. zainstalowano turbinę wodną i dwie pary walców, a następnie (1910) silnik na gaz ssany. W latach 1918-1919 doszło do znacznej przebudowy młyna. Został on wówczas podmurowany i wyposażony w 3 pary walców, perlak, jagielnik oraz nowe urządzenia czyszczące. Jego zdolność przemiałowa wynosiła wówczas 7-8 t zboża na dobę. Do 1930 r., tj. do czasu uruchomienia elektrowni w Piątku[3], młyn na Grobli dostarczał energię elektryczną dla miejscowości. W 1952 r. został upaństwowiony. W okresie PRL znajdował się pod zarządem Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska". W 1967 r. doszło do kolejnej przebudowy i zainstalowania napędu elektrycznego. W latach 70. był już budynkiem częściowo murowanym a częściowo drewnianym. Po 1990 r. ponownie stał się własnością prywatną. Od 1992 r. był zarządzany przez spółkę "Młyn na Grobli". W tym okresie zakupiono nowe wyposażenie i znacznie zwiększono moce przerobowe młyna. W 2001 r. młyn przerabiał ok. 25 t zboża na dobę, produkując mąkę pszenną i żytnią oraz otręby. W 2024 r. jest nieczynny.[1][2]

Przypisy

edytuj
  1. a b c Młyn na Grobli, [w:] Stanisław Cisak, Piątek : z dziejów miasta i okolic, Płock: Marow, 2001, s. 97-97, ISBN 83-88779-02-8.
  2. a b c Piątek, [w:] Bohdan Baranowski i inni, Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce. T. IV, Województwo łódzkie. Z. 6, Powiaty Łęczyca i Poddębice, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich ; Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1972, s. 25-26.
  3. Z kart historii Piątku [online], Zespół Szkół Mechanizacji Rolnictwa im. Bohaterów Walk nad Bzurą w Piątku [dostęp 2024-07-22].